وام NFT چیست؟ معرفی بهترین پلتفرم‌ها برای وام گرفتن با NFT

 

NFT مدت‌ها است به یکی از محبوب‌ترین ترندهای بازار ارزهای دیجیتال تبدیل شده‌ است؛ بازاری که ماهانه میلیاردها دلار گردش مالی دارد. دیگر دوران خرید و نگهداری NFT یا استفاده از آن به‌عنوان تصویر پروفایل گذشته است. اگر شما هم از آن دسته افراد هستید که نگرانید NFT بخرید و بی‌استفاده در کیف پولتان بماند، خبر خوب این است که حالا می‌توانید از همان NFT برای دریافت وام یا حتی کسب درآمد استفاده کنید. پای دیفای به دنیای توکن‌های غیرقابل تعویض باز شده و مفهوم جدیدی به نام «وام NFT» را به وجود آورده است. در این مقاله آموزشی از رمزآگاه، به زبان ساده بررسی می‌کنیم که وام ان اف تی چیست، وام گرفتن با NFT چگونه انجام می‌شود و چه پلتفرم‌هایی این خدمت نوآورانه را ارائه می‌دهند.

NFT چیست؟ 

NFT یا Non-Fungible Token یک توکن رمزنگاری است که بر بستر بلاکچین در دسترس است و برای نشان دادن یک دارایی دیجیتال استفاده می‌شود. برخلاف ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین یا اتریوم که قابل تعویض و یکسان هستند، NFTها منحصر به فرد و «غیرقابل تعویض» هستند. هر NFT دارای کاربردها و ارزش‌های متفاوتی است. برای آشنایی و درک بیشتر، پیشنهاد می‌کنیم مقاله NFT چیست را مطالعه کنید. 

NFTها عموماً نشان‌دهنده مالکیت اقلام منحصر به فرد مانند آثار هنری، کاراکترهای بازی‌های ویدیویی، املاک مجازی و سایر کالاهای دیجیتال هستند. این بدان معنی است که اقلام غیرقابل تعویض نمی‌توانند در مقیاس استاندارد معامله شوند؛ چراکه ارزش آنها از منحصربه‌فرد بودن و ارزش ذهنی که خریداران برای آنها قائل می‌شوند، ناشی می‌شود.

NFTها به طور فزاینده‌ای در حال مقبولیت هستند. به این ترتیب، سازندگان به واسطه خلاقیت خود از آنها برای کسب درآمد از آثار هنری خلق‌شده استفاده می‌کنند و هنر خود را عرضه می‌کنند. همزمان، مجموعه‌داران NFTها را به‌عنوان دارایی‌های دیجیتال خاص خود انتخاب می‌کنند و برندهای تجاری از آنها برای ایجاد روابط نزدیکتر با مشتریان خود استفاده می‌کنند.

وام ان اف تی چیست؟ 

وام ان اف تی به دارندگان NFT اجازه می‌دهد تا در ازای دارایی‌های خود وام دریافت کنند. در واقع پلتفرم‌های وام‌دهی این امکان را برای کاربران فراهم می‌کنند که آیتم‌ها یا کالکشن‌های NFT خود را برای دریافت ارز دیجیتال یا فیات در رهن بگذارند. محبوبیت وام ان اف تی به‌عنوان روشی برای نقد کردن دارایی‌های سرمایه‌گذاران و امکان قرض گرفتن افزایش یافته است. 

NFTها به‌عنوان یک دسته دارایی، قابلیت خریدوفروش، نگهداری (هولد) و معامله (ترید) را دارند و امروزه در قالب بخشی از طبقه‌بندی مالی غیرمتمرکز (DeFi) یعنی وام NFT شناخته می‌شوند. با این حال، تقاضا برای وام NFT هنوز رشد چشمگیری نداشته است؛ زیرا ماهیت غیرقابل‌تعویض یا منحصربه‌فرد NFTها، استفاده از آنها را در سایر بخش‌های دیفای دشوار می‌کند. بسیاری از تازه‌واردان به دنیای NFT نمی‌دانند که ویژگی غیرقابل‌تعویض بودن این دارایی‌ها می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. در مقایسه با بازار کریپتو، مانند بیت کوین، بازار NFT نقدینگی کمتری دارد. دلیل این امر، منحصربه‌فرد بودن برخی NFTها است که باعث می‌شود یافتن خریدار مناسب برای یک آیتم خاص زمان‌بر باشد.

مهم‌ترین ایراد ویژگی غیرقابل‌تعویض بودن در این است که سرمایه‌گذاران را محدود می‌کند و موجب کاهش نقدشوندگی می‌شود. در واقع، وقتی سرمایه‌گذاری یک NFT خریداری می‌کند، مسیر متداول سودآوری برای او این است که پس از افزایش ارزش آیتم یا مجموعه، آن را بفروشد. در این مرحله، وام‌های NFT با تکیه بر سازوکارهای دیفای وارد عمل می‌شوند تا مشکل نقدینگی در بازار NFTها را تا حدی حل کنند.

شما به‌عنوان دارنده و مالک یک آیتم یا مجموعه NFT، برخلاف ارزهای دیجیتال قابل تعویض، نمی‌توانید برای کسب سود، NFT خود را استیک کنید یا از آن به شکل‌های معمول استفاده کنید. با این حال، وام‌هایی با پشتوانه NFT این امکان را به دارندگان می‌دهند تا دارایی دیجیتال خود را به‌عنوان وثیقه قرار دهند و در ازای آن مبلغی دریافت کنند. از این وام‌ها می‌توان برای خرید NFTهای بیشتر، تهیه توکن‌هایی که قابلیت تبدیل به فیات دارند، یا توکن‌هایی که می‌توانند در پروتکل‌های دیفای برای کسب درآمد به‌کار گرفته شوند، استفاده کرد.

بیشتر بخوانید: راهنمای گام به گام ساخت و فروش NFT

آشنایی با انواع وام NFT 

در این قسمت، انواع روش‌های وام گرفتن با NFT را توضیح می‌دهیم:

1. وام NFT همتا به همتا (P2P): در این مدل، کاربران NFT خود را به‌عنوان وثیقه روی پلتفرم‌هایی مانند NFTfi قرار می‌دهند تا سایر کاربران به آنها وام بدهند.
2. وام NFT از طریق پروتکل (P2Protocol): در این روش، NFT مستقیماً در یک پلتفرم دیفای مانند BendDAO یا Arcade قفل می‌شود و وام از سوی خود پروتکل تأمین می‌شود.
3. موقعیت بدهی غیرقابل تعویض (NFDP): در این مدل، یک NFT خاص به‌عنوان گواهی بدهی صادر می‌شود که می‌تواند در بازار ثانویه معامله شود؛ مشابه CDP در MakerDAO، اما با ماهیت NFT.
4. اجاره NFT یا NFT Renting: کاربر، NFT خود را برای مدت مشخصی به‌طور موقت در اختیار دیگران قرار می‌دهد تا طرف مقابل از مزایای آن استفاده کند، مانند دسترسی به بازی یا رأی‌دهی.

وام NFT چگونه کار می‌کند؟  

کارکرد وام NFT به این صورت است که پلتفرم‌های دیفای، امکان وام‌دهی NFT به‌صورت همتابه‌همتا یا همتابه‌پروتکل را فراهم می‌کنند. در این فرآیند، صاحبان NFT دارایی‌های خود را به‌عنوان وثیقه در قراردادهای هوشمند قفل می‌کنند.

برای دریافت وام ان اف تی به‌صورت همتابه‌همتا، مالکان از بازارهای NFT یا پلتفرم‌های وام‌دهی استفاده می‌کنند؛ جایی که می‌توانند NFT خود را به‌عنوان وثیقه فهرست کرده و از وام‌دهندگان درخواست وام کنند. این پلتفرم‌ها معمولاً ابزارهای ارزش‌گذاری یا داده‌های بازار را برای تعیین منصفانه‌تر ارزش NFT ارائه می‌دهند. مالک NFT می‌تواند پیشنهاد وام‌دهنده را بپذیرد و معمولاً مبلغ وام را در قالب استیبل‌کوین در کیف پول خود دریافت می‌کند.

NFT در این حالت برای مدت مشخصی در یک قرارداد هوشمند ایمن نگهداری می‌شود. اگر وام‌گیرنده پیش از سررسید، مبلغ وام به‌همراه سود آن را پرداخت کند، NFT به او بازگردانده می‌شود. همچنین پلتفرم معمولاً کارمزدی را بر اساس مبلغ وام دریافت می‌کند. اما اگر وام‌گیرنده نتواند مبلغ توافق‌شده را در زمان مقرر پرداخت کند، NFT به وام‌دهنده تعلق می‌گیرد که معمولاً ارزش آن بیش از مبلغ وام است. وام‌دهنده نیز ممکن است برای جبران زیان خود، NFT را نقد کرده یا آن را حفظ کند.

در نوع دیگر، یعنی وام‌دهی همتا به پروتکل، مالک NFT مستقیماً از پروتکل وام دریافت می‌کند و NFT را به‌عنوان وثیقه سپرده‌گذاری کرده و در قرارداد هوشمند قفل می‌کند. در این مدل، پلتفرم وام‌دهی NFT از تأمین‌کنندگان نقدینگی بهره می‌برد که ارزهای دیجیتال را به استخر وام‌دهی واریز می‌کنند تا وجوه مورد نیاز برای اعطای وام در دسترس قرار گیرد.

معیارهای کلیدی برای درک مفهوم وام NFT

استفاده از NFT به‌عنوان وثیقه برای دریافت وام، فرآیندی است که نیازمند درک دقیق معیارهای کلیدی مؤثر بر دوام و کیفیت وام است. اگرچه این مفاهیم مشابه معیارهای رایج در وام‌های رمزارزی هستند، اما در زمینه نسبتاً جدید وام NFT، درک تفاوت‌ها و ویژگی‌های خاص آنها اهمیت دارد.

• نرخ بهره: در زمان دریافت وام با وثیقه NFT، توجه به نرخ بهره ضروری است. باید بدانید در طول دوره وام چه مقدار سود پرداخت خواهید کرد و با مفاهیمی مانند APR (نرخ درصد سالانه) و APY (بازده درصد سالانه) آشنایی داشته باشید.
• نسبت وام به ارزش (LTV): نسبت وام به ارزش (Loan-to-Value) بیانگر نسبت مبلغ وام به ارزش وثیقه است. برای مثال، اگر ۵۰ DAI با وثیقه NFT به ارزش ۱۰۰ DAI دریافت کنید، نسبت LTV معادل ۵۰٪ خواهد بود. این معیار برای ارزیابی ریسک وام‌دهنده اهمیت بالایی دارد. کاهش ارزش NFT می‌تواند باعث بالا رفتن LTV و نزدیک شدن به مرز نقدینگی شود. پلتفرم‌ها معمولاً حداکثر نسبت LTV خاصی را تعریف می‌کنند که بین ۵۰ تا ۷۵ درصد متغیر است. برای دارایی‌های ناپایدار مانند بسیاری از NFTها، این مقدار معمولاً کمتر است تا نوسانات شدید قیمت در نظر گرفته شود. در کل، نسبت LTV در وام‌های NFT اغلب پایین‌تر از وام‌های رمزارزی است.
• نسبت نقدینگی: نسبت نقدینگی (Liquidation Threshold) به آستانه‌ای اشاره دارد که اگر LTV وام‌گیرنده به آن برسد، پلتفرم می‌تواند وثیقه را نقد کند. برای مثال، اگر این نسبت ۷۵٪ باشد و کاهش قیمت NFT باعث رسیدن LTV به این سطح شود، قرارداد هوشمند اجازه فروش وثیقه را صادر می‌کند. در این حالت، معمولاً جریمه‌ای نیز اعمال می‌شود تا از بروز این وضعیت جلوگیری شود. وام‌گیرندگان باید به‌شدت به این نسبت توجه داشته باشند؛ چراکه نقد شدن وثیقه به معنی از دست دادن NFT خواهد بود.
• قیمت کف NFT: قیمت کف (Floor Price) به کمترین قیمت آیتم موجود در یک مجموعه NFT اشاره دارد. این معیار نقش مهمی در ارزیابی ارزش یک پروژه و تعیین شرایط وام دارد. حتی اگر NFT موردنظر دارای ویژگی‌های کمیاب باشد، معمولاً قیمت کف کالکشن مبنای تعیین ارزش وثیقه قرار می‌گیرد. قیمت کف می‌تواند تأثیر مستقیم بر نسبت LTV و میزان وام دریافتی داشته باشد. برای مثال، یک NFT کمیاب ممکن است ارزش بالایی داشته باشد، اما اگر قیمت کف مجموعه پایین باشد، امکان دریافت وام محدود خواهد شد.

این معیارها برای درک عملکرد وام‌های وثیقه‌محور در دیفای بسیار مهم‌اند و در بسترهای مختلف می‌توانند متفاوت باشند. با توجه به اینکه وام‌های NFT هنوز مفهومی نسبتاً جدید و در حال تکامل هستند، این نسبت‌ها ممکن است با استانداردهای فعلی بازار فاصله داشته باشند. همچنین، ماهیت غیرنقدی و دشواری در ارزش‌گذاری دقیق NFTها از عوامل مهم تأثیرگذار بر این نسبت‌ها به شمار می‌رود.

نقش تقسیم NFT و وام‌دهی در افزایش نقدینگی

تقسیم‌بندی NFTها می‌تواند دسترسی به NFTهای با ارزش بالا را برای تعداد بیشتری از سرمایه‌گذاران ممکن سازد و به مالکان این امکان را بدهد که با استخراج واحدهای توکنیزه‌شده از NFTهای خود، نقدینگی بیشتری ایجاد کنند. NFTهای تقسیم‌شده (یا واحدبندی‌شده) این قابلیت را فراهم می‌کنند که یک NFT به چند بخش کوچکتر تقسیم شود و بدین ترتیب، موانع سرمایه‌گذاری در دارایی‌های دنیای واقعی (RWA) کاهش یابد. ماهیت غیرقابل‌تعویض NFTها به‌طور معمول مانع تقسیم‌پذیری آنها می‌شود و این دارایی‌ها باید به‌صورت کامل خریدوفروش شوند. این در تضاد با ارزهای دیجیتال قابل تعویضی مانند بیت کوین است که قابلیت تقسیم به واحدهای کوچکتری مانند «ساتوشی» را دارند.

در حال حاضر، فضای وام NFT بخشی را به NFTهای تقسیم‌شده اختصاص داده است. در این حالت، NFT به توکن‌های کوچکتر و قابل تعویض تبدیل می‌شود که هر توکن نماینده سهمی از مالکیت در NFT اصلی است. این فرآیند به دارندگان NFTهای با ارزش بالا اجازه می‌دهد که با توکنیزه کردن دارایی خود، نقدینگی ایجاد کنند. در نتیجه، سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون نیاز به خرید کامل یک NFT گران‌قیمت، در آن مشارکت داشته باشند.

هر دو روش «وام‌دهی NFT» و «تقسیم‌بندی NFT» به هدف مشترک افزایش نقدینگی در بازار NFT کمک می‌کنند. علاوه بر این، تقسیم‌بندی باعث گسترش جامعه سرمایه‌گذاران بالقوه در حوزه وام‌دهی NFT می‌شود و حتی می‌تواند زمینه‌ساز استراتژی‌هایی شود که در آن، مالکان این دو روش را برای سودآوری بیشتر با یکدیگر ترکیب کنند. برای مثال، یک مالک NFT می‌تواند بخشی از سهم خود در یک NFT تقسیم‌شده را بفروشد و سرمایه نقدی جذب کند. سپس از بخش باقی‌مانده به‌عنوان وثیقه استفاده کرده و در پلتفرم‌های وام NFT، وام دریافت کند. با این روش ترکیبی، مالک می‌تواند نسبت به استفاده از هر روش به‌تنهایی، سرمایه بیشتری در اختیار داشته باشد.

مزایا و معایب وام گرفتن با NFT 

در این بخش، به بررسی مهم‌ترین مزایا و معایب وام گرفتن با NFT می‌پردازیم تا با دیدی دقیق‌تر بتوانید درباره استفاده از این ابزار تصمیم‌گیری کنید.

مزایای وام NFT

1. دسترسی سریع به نقدینگی: وام ان اف تی به کاربران اجازه می‌دهد بدون فروش دارایی‌های خود، به نقدینگی دسترسی پیدا کنند. این مزیت به‌ویژه برای کلکسیونرها یا سرمایه‌گذارانی که نیاز به سرمایه موقت دارند، بسیار مفید است.
2. بدون نیاز به اعتبارسنجی سنتی: وام‌های NFT برخلاف وام‌های بانکی سنتی، نیازی به بررسی امتیاز اعتباری ندارند. کاربران حتی با سابقه اعتباری ضعیف نیز می‌توانند با وثیقه‌گذاری NFT وام دریافت کنند. البته برخی پلتفرم‌ها ممکن است KYC انجام دهند.
3. افزایش نقدشوندگی بازار NFT: با استفاده از وام، کاربران می‌توانند NFTهای خود را به دارایی فعال تبدیل کنند. این قابلیت به‌خصوص در بازارهای راکد فروش NFT کمک می‌کند تا ارزش دارایی حفظ شود.
4. تنوع دارایی‌های قابل استفاده: NFTها می‌توانند نماینده انواع دارایی باشند، از هنر دیجیتال و کلکسیونی گرفته تا دارایی‌های واقعی مانند املاک. این تنوع امکان استفاده گسترده در انواع وام را فراهم کرده است.
5. پیوند بین دیفای و هنر دیجیتال: وام ان اف تی پلی میان دنیای مالی غیرمتمرکز (DeFi) و حوزه هنر دیجیتال است. این ترکیب، فرصت‌های جدیدی برای هنرمندان و سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.

معایب وام NFT

1. نوسانات بالا: ارزش NFTها به شدت متغیر است. اگر ارزش NFT کاهش یابد و کمتر از وام دریافتی شود، ممکن است منجر به نقد شدن وثیقه و از دست رفتن NFT شود.
2. نقدشوندگی پایین: اگر وام‌گیرنده نتواند وام را بازپرداخت کند، وام‌دهنده باید NFT را بفروشد. اما بازار فروش NFTها همیشه فعال نیست و ممکن است نقد کردن آن با چالش روبه‌رو شود.
3. آسیب‌پذیری قراردادهای هوشمند: وام‌ها از طریق قراردادهای هوشمند اجرا می‌شوند که ممکن است دارای باگ یا نقاط ضعف امنیتی باشند. این آسیب‌پذیری‌ها می‌توانند باعث از بین رفتن NFT یا وجوه شوند.
4. عدم قطعیت مقررات: همانطور که دیفای تحت نظارت مشخصی نیست، وام NFT نیز ممکن است با تغییرات ناگهانی در قوانین مواجه شود که باعث سردرگمی کاربران و خطرات حقوقی شود.
5. کارمزد و هزینه‌های بلاکچینی: کارمزدهای بالای شبکه‌هایی مانند اتریوم می‌تواند مانعی برای دریافت یا بازپرداخت وام باشد. همچنین استخراج برخی NFTها انرژی‌بر بوده و هزینه‌های جانبی ایجاد می‌کند.

وام گرفتن با NFT می‌تواند پاسخی برای مشکل نقدینگی پایین در بازار NFTها باشد و به مالکان این امکان را بدهد که از دارایی‌های خود به‌طور فعال استفاده کنند، نه اینکه صرفاً آنها را برای انباشت ارزش نگهداری کنند. با این حال، چالش‌هایی نیز وجود دارد؛ از جمله فرآیند استخراج (Mint) NFT که می‌تواند انرژی‌بر باشد و همچنین کارمزد بالای شبکه اتریوم برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها که ممکن است هزینه‌های اضافی به همراه داشته باشد. این موارد می‌توانند ریسک‌های قابل‌توجهی در مسیر استفاده از وام‌های NFT ایجاد کنند.

برترین پلتفرم‌های وام NFT در سال ۲۰۲۵

در این بخش می‌توانید بهترین پلتفرم‌ها برای وام گرفتن با NFT را مشاهده کنید. (لیست کامل DAppهای NFT)

1. NFTfi: یک مارکت‌پلیس محبوب برای دریافت وام با وثیقه NFT است و تمرکز آن بر تسهیل وام‌دهی همتا به همتا می‌باشد.
2. Arcade: امکان تعریف وام‌های مدت‌دار با نرخ بهره مشخص را فراهم می‌کند و برای کاربران حرفه‌ای مناسب است.
3. Frakt: از پروتکل دیفای مخصوص سولانا بهره می‌برد و تمرکز آن بر افزایش نقدینگی NFTها در این اکوسیستم است.
4. Solvent: به کاربران اجازه می‌دهد NFT خود را به توکن‌های نقدشونده تبدیل کنند و از این طریق وارد دیفای شوند.
5. Honey Finance: به کلکسیونرهای NFT امکان می‌دهد در دیفای چندزنجیره‌ای شرکت کنند و از دارایی‌های خود بهره‌برداری کنند.

جمع‌بندی

وام NFT راهکاری تازه و کاربردی برای حل مشکل نقدینگی در بازار توکن‌های غیرقابل تعویض است. این مدل وام به کاربران اجازه می‌دهد بدون نیاز به فروش دارایی، از NFT خود به‌عنوان وثیقه استفاده کرده و سرمایه دریافت کنند. حالا دیگر NFT فقط یک آیتم کلکسیونی نیست، بلکه می‌تواند به‌عنوان ابزار مالی در دیفای به کار گرفته شود. البته این فضا هنوز نوظهور است و با وجود فرصت‌های جذاب، ریسک‌هایی مثل نوسان قیمت، نقدشوندگی پایین یا هزینه‌های بالا را هم به همراه دارد. برای ورود هوشمندانه، آشنایی با پلتفرم‌های معتبر و درک مفاهیم پایه، ضروری است.