استیکینگ یا استیک کردن در ارزهای دیجیتال چیست؟
آشنایی با مفهوم استیکینگ در کریپتو
استیکینگ (Staking) ارزهای دیجیتال چیست؟
استیکینگ (Staking) یا استیک کردن (Stake) ارزهای دیجیتال راهی برای کسب درآمد غیرفعال برای سرمایه گذاران رمزارزها بدون نیاز به ترید کردن یا خرید و فروش آنها است.
استیک کردن دقیقاً مانند زمانی است که پول خود را در یک حساب پس انداز در بانک نگه می‌دارید و در ازای آن سود دریافت می‌کنید؛ فقط تفاوت در این است که استیکینگ با ارزهای دیجیتال و در شبکه‌های بلاک چین انجام می‌شود.
هنگامی که دارایی خود را در یک حساب پس انداز واریز می‌کنید، بانک آن پول را می‌گیرد و معمولاً به دیگران وام می‌دهد. در ازای قفل کردن آن پول نزد بانک، بخشی از سودی که از وام به دست می‌آورید را دریافت می‌کنید – البته بخش بسیار کم.
به طور مشابه، هنگامی که دارایی‌های دیجیتال خود را استیک می‌کنید، رمزارزها را قفل می‌کنید تا در اجرای شبکه بلاک چین و حفظ امنیت آن شرکت کنید .در ازای این کار، پاداش‌هایی دریافت می‌کنید که بر اساس سودهای درصدی محاسبه می‌شوند. این سود معمولاً بسیار بالاتر از هر نرخ بهره‌ای است که توسط بانک‌ها یا امور مالی متمرکز ارائه می‌شود.
امروزه استیکینگ به روشی محبوب برای کسب سود از ارزهای دیجیتال – بدون نیاز به ترید کردن – تبدیل شده است.
استیکینگ یا استیک کردن چگونه کار می‌کند؟
اولین نکته‌ای که باید بدانید این است که استیک کردن تنها در بلاک چین‌هایی امکان‌پذیر است که مجهز به مکانیسم اجماع اثبات سهام (PoS) هستند؛ که روش خاصی برای تایید تراکنش‌ها و داده‌ها و اضافه کردن بلوک جدید به بلاک چین است.
برای استیک کردن شما باید مقداری از ارز دیجیتال مورد نظر را خریداری کرده و آنرا در شبکه قفل یا سپرده‌گذاری کنید – به افرادی که این کار را می‌کنند «استیک کننده» (Staker) یا «اعتبارسنج» (Validator) گفته می‌شود.
وادار کردن اعتبارسنج‌ها به خرید و قفل کردن توکن بومی شبکه باعث می‌شود که اعتبارسنج‌ها رفتار غیرصادقانه یا مخربی نداشته باشند؛ زیرا خودشان در این شبکه سرمایه گذاری کرده‌اند و اگر شبکه به هر نحوی تحت تاثیر عوامل مخرب قرار گیرد، ارزش دارایی‌های خودشان نیز کاهش می‌یابد.
بنابراین مقداری که استیک می‌کنید مانند ضمانتنامه یا وثیقه‌ای است که در شبکه گذاشته‌اید و تضمین می‌کند که شما در جهت منافع و پیشرفت بلاک چین عمل خواهید کرد. شما به عنوان اعتبارسنج، در ازای این تعهد خود پاداش‌هایی در قالب رمزارز بومی شبکه دریافت می‌کنید.
هر چه مقدار سهام یک اعتبارسنج بیشتر باشد، شانس بیشتری برای ایجاد بلوک جدید و دریافت پاداش دارد. از این گذشته، سهام بیشتری استیک کرده باشید، احتمال اینکه یک شرکت‌کننده مخرب باشید پایین‌تر می‌آید.
مقدار استیک شده لازم نیست منحصراً از رمزارزهای یک نفر تشکیل شود. اغلب اوقات، اعتبارسنج‌ها به اتفاق یک استخر استیکینگ را اداره می‌کنند و برای این کار از گروهی از دارندگان توکن سرمایه جمع‌آوری می‌کنند. با راه اندازی این استخرها، اعتبارسنج‌ها محدودیت‌های دیگر افراد برای استیک کردن را برمی‌دارند و استیکنیگ را برای مردم بیشتری امکان‌پذیر می‌کنند.
هر دارنده‌ای می‌تواند با واگذار کردن (Delegation) رمزارزهای خود به اپراتورهای استخر سهام، در فرآیند استیکینگ شرکت کنند. این اپراتورها هستند که کارهای سنگین مربوط به تایید تراکنش‌ها در بلاک چین را انجام می‌دهند.
اقداماتی نیز برای چک کردن و کنترل اعتبارسنج‌ها در نظر گرفته می‌شود؛ به عنوان مثال اگر آنها مرتکب تخلف‌های جزئی مانند آفلاین شدن طولانی مدت شوند جریمه خواهند شد و در صورت تخلفات بزرگتر یا وخرب‌تر از فرآیند اجماع یا تایید تراکنش‌ها به حالت تعلیق درمی‌آیند و سرمایه آنها توقیف می‌شود. این مورد آخر به عنوان «اسلشینگ» (Slashing) شناخته شده و اگرچه نادر است، اما در بلاک چین‌هایی مانند اتریوم (ETH) و پولکادات (DOT) انجام شده است.
هر بلاک چین مجموعه‌ای از قوانین خاص خود را برای اعتبار سنجی دارد. به عنوان مثال، برای اعتبارسنج شدن در بلاک چین اتریوم، شما باید حداقل 32 اتر (ETH) استیک کنید که در زمان نوشتن این مقاله حدود 60896 دلار ارزش دارد.
کدام ارزهای دیجیتال را می‌توان استیک کرد؟
همانطور که قبلاً گفتیم، استیک کردن فقط در بلاک چین‌هایی امکان‌پذیر است که از الگوریتم اجماع اثبات سهام (PoS) استفاده می‌کنند.
مهم‌ترین ارزهای دیجیتالی که می‌توانید استیک کنید شامل موارد زیر است:
- اتریوم (ETH)
- کاردانو (ADA)
- سولانا (SOL)
- اولنچ (AVAX)
- پولکادات (DOT)
از کجا استیکینگ را شروع کنیم؟
برای شروع استیک کردن، ابتدا باید رمزارزهایی که می‌توان آنها را استیک کرد را خریداری کنید. اگر قبلاً برخی از آنها را خریداری کرده‌اید، باید آنها را به صرافی یا پلتفرمی منتقل کنید که قابلیت استیکینگ را فراهم کند.
بسیاری از صرافی‌های بزرگ ارزهای دیجیتال مانند کوین‌بیس، بایننس و کراکن، فرصت‌هایی را برای استیکینگ در پلتفرم خود ارائه می‌کنند که راهی مناسب برای دریافت سود از رمزارزهای شما است.
اگر به دنبال راهی برای به حداکثر رساندن سود هستید، پلتفرم‌هایی وجود دارند که در یافتن بالاترین نرخ بهره برای ارزهای دیجیتال شما تخصص دارند. نمونه‌هایی از این پلتفرم‌ها که خدمات استیکینگ ارائه می‌دهند شامل موارد زیر هستند:
شایان ذکر است که رمزارزهایی که به یک استخر استیکینگ واگذار می‌کنید هنوز تحت کنترل و مالکیت شما هستند. شما همیشه می توانید این رمزارزها را برداشت کنید، اما معمولاً در هر بلاک چین یک مدت زمان انتظار مشخص (مثلاً چند روز یا چند هفته) برای برداشت وجود دارد.
همچنین این امکان وجود دارد که شما به تنهایی یک اعتبارسنج باشید و استخر استیکینگ خود را راه اندازی کنید. با این حال، برای اینکه این کار را با موفقیت انجام دهید، نیاز به دقت، تخصص و سرمایه گذاری بسیار بیشتری دارید. ناگفته نماند، برای تبدیل شدن به یک اعتبارسنج در بلاک چین‌های خاص، باید قبل از شروع کار سرمایه کافی را از واگذارکنندگان جمع کنید.
ریسک‌ها و خطرات مرتبط با استیکینگ
در استیکینگ نیز مانند هر نوع سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال، خطراتی وجود دارد که باید در نظر بگیرید.
- بازار رمزارزها نوسانات زیادی دارند. گاهی امکان دارد کاهش قیمت، ارزش پاداش‌هایی که دریافت می‌کنید را بسیار پایین بیاورد. استیک کردن برای کسانی بهینه است که قصد دارند دارایی خود را برای مدت طولانی بدون توجه به نوسانات قیمت نگهداری کنند.
- برخی از رمزارزها هنگام استیکینگ قانونی به عنوان «حداقل زمان قفل شدن» دارند که در حین آن نمی‌توانید دارایی خود را برداشت کنید.
- اگر تصمیم دارید دارایی‌های خود را از یک استخر استیکینگ خارج کنید، یک دوره انتظار مشخص در هر بلاک چین برای برداشت رمزارزها وجود دارد.
- اگر در استخری که اپراتور دارد عضو هستید امکان ریسک وجود دارد؛ اگر اعتبارسنج کار خود را به درستی انجام ندهد و جریمه شود، ممکن است شما پاداش‌های خود را دریافت نکنید.
- استخرهای استیکینگ گاهی اوقات هک می‌شوند که منجر به از دست رفتن کل دارایی‌های استیک شده می‌شود، و از آنجایی که دارایی‌ها توسط هیچ گونه بیمه‌ای محافظت نمی‌شوند به این معنی است که امید زیادی به جبران خسارت وجود ندارد.
مزایای استیک کردن چیست؟
- کسب درآمد غیرفعال: اگر قصد ندارید توکن های ارزهای دیجیتال خود را در آینده نزدیک بفروشید، استیک کردن آنها به شما امکان می‌دهد که درآمد غیرفعال کسب کنید.بدون استیکینگ، احتمال اینکه چنین درآمدی را از سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال بدست آورید پایین است.
- شروع آسان: کاربران می‌توانند به راحتی و با سرعت فرآیند استیکینگ را در یک صرافی یا یک والت شروع کنند.
- پشتیبانی از پروژه‌های کریپتو مورد علاقه: با استیک کردن می‌توانید به امنیت و کارایی پروژه‌های بلاک چینی کمک کنید که برای شما محبوب هستند.با افزایش استیکینگ در یک شبکه، آن بلاک چین نسبت به حملات مقاوم‌تر شده و توانایی بالاتری برای پردازش تراکنش‌ها پیدا می‌کند.
استیک کردن ارزهای دیجیتال چقدر سودآور است؟
استیکینگ گزینه خوبی برای سرمایه گذارانی است که علاقه مند به دریافت سود در سرمایه گذاری‌های بلندمدت هستند و در مورد نوسانات کوتاه مدت قیمت نگران نیستند.
بر اساس داده‌ها ، میانگین نرخ پاداش استیکینگ در 261 رمزارز برتر، بیش از 11 درصد سود سالانه است. البته توجه به این نکته مهم است که پاداش‌ها می‌توانند در طول زمان تغییر کنند.
هزینه‌های کارمزد نیز بر پاداش‌ها تأثیر می‌گذارد. استخرهای استیکینگ، این هزینه‌ها را از پاداش کار خود کسر می‌کنند که بر بازده درصد کل تأثیر می‌گذارد. این هزینه‌ها از استخری به استخر دیگر و بلاکچینی به بلاک چینی دیگر بسیار متفاوت است.
شما می‌توانید با انتخاب یک استخر با کارمزد کم و سابقه امیدوارکننده در اعتبارسنجی تعداد زیادی بلوک، پاداش‌های دریافتی خود را به حداکثر برسانید و خطر جریمه شدن یا تعلیق استخر از فرآیند اعتبار سنجی نیز به حداقل می‌رسد.
