رپد توکن و رپد بیت کوین چیست؟ راهنمای تازه‌واردها

اگر به دنیای کریپتو علاقمند هستید احتمالاً تابحال واژه‌های رپد توکن‌ها (Wrapped Tokens) یا رپد بیت کوین (Wrapped Bitcoin) را شنیده‌اید. در این مقاله با انواع رپد توکن‌ها آشنا شده، هدف از ایجاد رپد توکن‌ها را بررسی کرده و نشان می‌دهیم که شما به عنوان سرمایه گذار یا تریدر می‌توانید چه استفاده‌ای از رپد توکن و رپد بیت کوین داشته باشید.

بلاک چین‌هایی مانند بیت کوین و اتریوم دارای پروتکل‌ها و عملکردهای متفاوتی هستند و به دلیل تفاوت‌های اساسی در الگوریتم‌های آنها، این دو شبکه نمی‌توانند با هم تبادل داشته باشند یا به زبان دیگر، نمی‌توانند با یکدیگر گفتگو کنند. با اینکه این تفاوت‌ها باعث می‌شود هر کدام از این بلاک چین‌ها استقلال و امنیت خود را حفظ کنند، از سوی دیگر باعث می‌شود تبادل و همکاری بین بلاک چین‌ها مشکل شود و نتوان داده‌ها و اطلاعات را به راحتی رد و بدل کرد.

به عنوان مثال در صنعت دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز نیاز است که جابجایی دارایی‌ها یا ارزهای دیجیتال با سرعت بالا، به راحتی و به صورت مؤثر انجام شود؛ در این مواقع است که رپد توکن‌ها کارایی زیادی دارند.

بعضی از بلاک چین‌هایی که اخیراً ساخته شدند، مانند پولکادات (Polkadot)، دقیقاً برای حل همین مشکل همکاری و تبادل بین بلاک چین‌ها طراحی شده‌اند. اما در این بین نیازی احساس شد که مشکل ارتباطات بین شبکه‌های قدیمی مانند بیت کوین و اتریوم حل شود، و به همین دلیل رپد توکن‌ها بوجود آمدند.

رپد توکن‌های رمزنگاری شده

رپد توکن‌های رمزنگاری شده (Wrapped Crypto Tokens) در واقع رمزارزهایی هستند که ارزش آنها به دارایی دیگری مانند رمزارزهای اصلی، طلا، سهام، املاک و غیره پگ (peg) شده است. از رپد توکن‌ها در پلتفرم‌های دیفای استفاده می‌شود.

رمزارز اصلی در یک خرانه دیجیتال، بسته بندی یا رپد (wrapped) شده و توکن‌های جدیدی از این طریق مینت می‌شوند که از آنها برای انجام تراکنش در دیگر پلتفرم‌ها استفاده می‌شود. رپد توکن‌ها باعث می‌شوند بتوانیم از رمزارز بومی یک بلاک چین در بلاک چینی دیگر استفاده کنیم. به این ترتیب آنها پل‌های ارتباطی میان شبکه‌های مختلف می‌زنند و همکاری و تبادل بین شبکه‌ها را امکان‌پذیر می‌کنند.

رپد توکن‌ها می‌توانند نمایانگر دارایی مختلفی باشند؛ از آثار هنری و کلکسیون‌ها، کالاهای اقتصادی، رمزارزها و سهام گرفته تا ارزهای فیات و املاک. از آنجایی که هر رپد توکن به یک دارایی دیگر پگ شده است، مدیریت آنها باید حضانتی باشد؛ یعنی یک نهاد مرکزی مسئولیت wrap و unwrap کردن دارایی‌ها را به عهده دارد. این خود در زمینه غیرمتمرکز بودن ارزهای دیجیتال مشکل بوجود می‌آورد.

رپد بیت کوین که با نماد اختصاری wBTC شناخته می‌شود اولین بار در بلاک چین اتریوم و از طریق قراردادهای هوشمند استفاده شدند و سرمایه گذاران با استفاده از آن توانستند درآمد ثابت کسب کنند. بیشتر رپد توکن‌ها با اتریوم (ERC-20) و با توکن‌های زنجیره بایننس یا Binance Smart Chain (BEP-20) سازگار هستند.

در کمال تعجب باید بدانید که با اینکه توکن‌های ERC-20 روی شبکه اتریوم ساخته می‌شوند اما اتر (ETH) که رمزارز اصلی این شبکه است با این توکن‌ها سازگار نیست، زیرا قبل از آنها ساخته شده است. بنابراین درست مانند بیت کوین، لازم است اتر هم به حالت رپد (wrapped) در بیاید تا بتواند با دیگر رمزارزهایی که روی اتریوم ساخته شده‌اند یا توکن ERC-20 هستند همکاری کند.

امروزه رمزارزهای بسیاری از جمله بیت کوین (BTC)، اتریوم (ETH)، بایننس کوین (BNB)، سولانا (SOL)، کاردانو (ADA)، متیک (MATIC) و غیره نسخه رپد (wrapped) دارند.

انواع رپد توکن‌ها

بسیاری بر این باورند که استیبل کوین‌ها اولین نوع از رپد توکن‌ها هستند، با اینکه استیبل کوین‌ها تفاوت‌های قابل توجهی با رپد توکن‌های امروزی دارند. به عنوان مثال استیبل کوینی مانند تتر (USDT) توسط دلار پشتیبانی می‌شود. اما تتر در ازای هر USDT، یک دلار در ذخیره خود ندارد، بلکه ذخایر آن شامل دارایی‌های متفاوتی است: پول نقد، سرمایه گذاری‌ها، مبالغ دریافتی از وام‌ها و غیره.

به صورت کلی دو نوع رپد توکن وجود دارند: تسویه نقدی و قابل بازخرید. رپد توکن‌های تسویه نقدی را نمی‌توان برای دارایی که به آن پگ شده‌اند بازخرید کرد. در مقابل، رپد توکن‌های قابل بازخرید را می‌توان با دارایی زیرساخت آنها مبادله کرد. به عنوان مثال بلاک چین‌های مونرو و زی کش، میزبان رپد توکن‌های خصوصی هستند.

رپد توکن‌ها چگونه کار می‌کنند؟

تا اینجا می‌دانیم که یک رپد توکن‌ مانند نماینده‌ای از یک رمزارز اصلی است و معادل آن است. بیشتر اوقات رپد توکن‌ها روی بلاک چینی متفاوت از بلاک چین رمزارز اصلی ساخته می‌شوند؛ به عنوان مثال رپد بیت کوین (wBTC) روی بلاک چین اتریوم ساخته می‌شود. بعضی اوقات نیز هر دو روی یک بلاک چین ساخته می‌شوند، اما استاندارد توکن متفاوتی دارند.

اما این توکن‌ها چگونه «رپد» یا «بسته بندی» می‌شوند؟ در اینجا از مثال رپد بیت کوین استفاده می‌کنیم تا نحوه تولید و عملکرد رپد توکن‌ها را توضیح دهیم.

در فرآیند «رپد» کردن بیت کوین و ساخت رپد بیت کوین (wBTC) روی شبکه اتریوم سه نهاد دست دارند:

1. تاجرها (Merchants): تاجرها افرادی هستند که رمزارز بیت کوین (BTC) خود را در شبکه اتریوم قفل می‌کنند تا بتوانند رپد بیت کوین (wBTC) مینت کنند. آنها همچنین برای آزادسازی مقدار BTC قفل شده، رپد بیت کوین را می‌سوزاند.
2. مدیر یا سرپرست حضانتی (Custodian): نهادهایی که مسئول امن‌سازی ذخایر BTC در شبکه بیت کوین هستند.
3. سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز رپد توکن‌ها (Wrapped Tokens DAO): مجموعه‌ای از سازمان‌ها که یک سازمان مستقل غیرمتمرکز یا DAO را تشکیل می‌دهند و به اتفاق آراء تصمیم می‌گیرند کدام تاجرها و کدام مدیران را از شبکه wBTC حذف کنند یا به آن اضافه کنند.

حال که با دست‌اندرکاران ساخت wBTC آشنا شدید، به سراغ روند گام به گام رپد کردن توکن‌ها می‌رویم:

گام اول: تاجر 10 بیت کوین (BTC) به مدیر حضانتی می‌فرستد.

گام دوم: مدیر یا سرپرست حضانتی این 10 بیت کوین را به صندوق ذخیره می‌فرستد که درواقع یک کیف پول ارز دیجیتال است. اطلاعات این کیف پول روی زنجیره بلاک چین منتشر می‌شود.

گام سوم: مقداری معادل بیت کوین اولیه، یعنی 10 عدد، رپد بیت کوین (wBTC) روی اتریوم مینت می‌شود که توکن‌های ERC-20 هستند.

تاجرها می‌توانند همین فرآیند را طی کنند تا wBTC روی شبکه اتریوم را بسوزاند و در ازای آن به همان مقدار رمزارز BTC آزاد کنند.

در حالیکه رپد بیت کوین (wBTC) با تکیه بر مدل DAO (سازمان مستقل خودگردان) به امنیت و تمرکززدایی دست پیدا می‌کند، دیگر رپد توکن‌ها یا توسط نهادهای مرکزی و یا قراردادهای هوشمند صادر می‌شوند.

اکثر حامیان دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز معتقدند که نباید از رپد توکن‌هایی که توسط یک نهاد مرکزی مدیریت می‌شود استفاده کرد؛ به این دلیل که یک نهاد مرکزی امکان این را دارد که ذخایر دارایی‌ها را دستکاری کند. این ذخایر هستند که ارزش یک رپد توکن را مشخص می‌کنند. به همین دلیل دخالت یک نهاد مرکزی مثلاً می‌تواند ارزش یک رپد توکن را ناگهان پایین بیاورد.

جدا از WBTC، رپد توکن‌های دیگری نیز وجود دارند مانند WETH، WMATIC، renBTC، WFTM. در فضای دیفای، پلتفرم‌های مختلفی هستند که این توکن‌ها را رپد می‌کنند.

رپد بیت کوین

اولین پروتکل رپد بیت کوین (wBTC) در ژانویه 2019 راه اندازی شد و هدف آن این بود که پتانسیل و نقدینگی بیت کوین را به شبکه اتریوم بیاورد و همچنین انعطاف پذیری توکن‌های ERC-20 را به همراه داشته باشد.

رمزارز اصلی بیت کوین یا همان BTC را نمی‌توان در تراکنش‌های دیفای (DeFi) استفاده کرد، اما رپد بیت کوین می‌تواند جایگزین BTC در اکوسیستم دیفای اتریوم و تراکنش‌های آن باشد.

ابداع رپد بیت کوین، پدیده قابل توجهی در دنیای کریپتو بود. با اینکه ارزش WBTC با BTC برابر است، اما WBTC استفاده کاربردی بیت کوین را چند برابر کرده و احتمال استفاده از بیت کوین در دیفای را بسیار بالا می‌برد.

به زبان ساده، دارندگان BTC می‌توانند از طریق قراردادهای هوشمند، بیت کوین خود را قرض دهند و با متصل کردن کیف پول خود به پلتفرم دیفای، یک نرخ بهره ثابت سالیانه دریافت کنند. در عین حال، وام‌گیرندگان رمزارزهای خود را به عنوان ضمانت به وثیقه می‌گذارند و در صورت نیاز این رمزارزها به حساب وام‌دهنده می‌رود.

با چنین سیستمی، وام‌دهندگان می‌توانند حتی در بازارهای نزولی که ارزش دارایی‌ها سقوط می‌کند، مقداری سود دریافت کنند.

آیا رپد بیت کوین امن است؟

از منظر تکنیکال، توکن رپد بیت کوین کاملاً امن است. معمولاً رپد بیت کوین تحت مدیریت و حضانت پلتفرم‌های امنی مانند شبکه اتریوم یا Binance Smart Chain قرار می‌گیرد. زمانی که بیت کوین تبدیل به یک توکن ERC-20 (اتریوم)  یا BEP-20 (بایننس) می‌شود، امنیت این شبکه‌ها را نیز با خود به همراه دارد.

یکی از بزرگ‌ترین مشکلات رپد بیت کوین این است که کاربران مجبور می‌شوند به مدیری که حضانت دارایی‌ها را بر عهده دارد اعتماد کنند. اگر این مدیر حضانتی، بیت کوین‌های زیرساخت را به شخص دیگری واگذار کند، رپد بیت کوین (WBTC) تبدیل به یک دارایی بی‌ارزش می‌شود.

نحوه نگهداری بیت کوین‌ها، امنیت رپد بیت کوین را مشخص می‌کند. نهاد مرکزی که حضانت بیت کوین را بر عهده دارد و پل ارتباطی بین بلاک چین‌ها را برقرار می‌کند باید قابل اعتماد باشد تا بیت کوین‌ها از کلاهبرداری و دزدی در امان باشند.

استفاده از یک پل غیرمتمرکز که توسط قراردادهای هوشمند مدیریت می‌شود بهترین گزینه برای مدیریت رپد بیت کوین است. در این صورت کاربران دیگر مجبور نیستند به نهادهای مرکزی و شخص ثالث برای حضانت رمزارزها اعتماد کنند، زیرا کدهای تایم استمپ (time-stamp) قراردادهای هوشمند غیر قابل تغییر هستند.

آیا رپد توکن‌ها سرمایه‌گذاری خوبی هستند؟

رپد توکن‌ها به طور فزاینده‌ای به عنوان یک سرمایه‌گذاری خوب در دنیای رمزارزها در نظر گرفته می شوند، جایی که بدون شک امور مالی غیرمتمرکز نقش مهمی ایفا می‌کند. در مدت حدود یک سال، حدود 800 میلیون دلار بیت کوین به رپد بیت کوین (WBTC) تبدیل شد که نشان می‌دهد نظر سرمایه‌گذاران درباره رپد بیت کوین چیست.

بر اساس داده‌های Arcane Research، مقدار بیت کوین قفل شده در بلاک چین اتریوم در سال 2021 به 189000 BTC افزایش یافته است. تخمین زده می‌شود که 1٪ از عرضه در گردش بیت کوین به میزان 18.73 میلیون در حال حاضر از طریق توکن‌های رپد بیت کوین در صنعت DeFi  استفاده می‌شوند.

رپد توکن‌ها نقدینگی و کارایی سرمایه را برای صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز افزایش می‌دهند، زیرا امکان جابجایی دارایی‌ها در چندین زنجیره وجود دارد.

مزیت دیگر رپد توکن‌ها این است که تراکنش‌های سریع و کارمزدهای کمتری ارائه می‌دهند؛ و این به ویژه برای بلاک چین‌های کندی مانند بیت‌کوین یا اتریوم بسیار مفید است.

نظر شما درباره رپد توکن‌ها و رپد بیت کوین چیست؟ آیا تابحال تجربه‌ای در استفاده از رپد توکن و رپد بیت کوین داشته‌اید؟ ایده‌ها و تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.