زمانی که خالق بیت کوین، ساتوشی ناکوموتو، برای اولین بار در سال ۲۰۰۸، ایده راه‌اندازی یک سیستم مالی غیرمتمرکز را مطرح کرد، شاید هیچ دولت و نهاد مرکزی گمان نمی‌کرد که روزی چنین سیستم مالی آزادی بتواند به پذیرش گسترده جهانی برسد. با پیشرفت مداوم فناوری بلاکچین و آشنایی بیشتر مردم با ارز دیجیتال، دولت‌ها نیز این احساس نیاز را پیدا کردند که برای همسو شدن با جریان عمومی جامعه و به‌علاوه، بهره بردن از امکانات فراوان دنیای رمزارزها، بهتر است به پذیرش کریپتو روی بیاورند.
السالوادور، کوچکترین کشور آمریکای مرکزی، اولین کشوری است که یک ارز رمزنگاری‌شده، یعنی بیت کوین را به‌عنوان ارز ملی خود پذیرفته و تا زمان نگارش این مقاله -آبان ماه ۱۴۰۳- همچنان، تنها کشور پذیرنده بیت کوین باقی مانده است. در ادامه این مقاله تحلیلی از رمزآگاه، با بررسی همه‌جانبه رویکرد کشور السالوادور پس از پذیرش بیت کوین، به تحلیل نحوه اثرگذاری پذیرش کریپتو بر اقتصاد، جامعه و روابط بین‌المللی می‌پردازیم.
در تاریخ ۷ سپتامبر ۲۰۲۱، با تصمیم به قانونی کردن بیت کوین به عنوان پول رسمی، السالوادور به اولین و تنها کشور در جهان تبدیل شد که یک دارایی رمزنگاری‌شده را به‌طور رسمی به عنوان ارز ملی پذیرفت. هدف اصلی این اقدام، طبق قانون بیت کوین، بهبود دسترسی جمعیت به خدمات مالی عنوان شده است. در واقع، رئیس‌جمهور این کشور، نایب بوکله، ادعا می‌کند که با استفاده از بیت کوین، مبلغ دریافتی توسط بیش از یک میلیون خانواده کم‌درآمد، معادل میلیاردها دلار در سال افزایش خواهد یافت. با این حال، پیامدهای اقتصادی و مالی این تصمیم سیاستی غیرمعمول تا حد زیادی ناشناخته باقی مانده است. به عنوان مثال، صندوق بین‌المللی پول هشدار می‌دهد که پذیرش یک رمز ارز به عنوان پول رسمی خطرات بزرگی برای یکپارچگی مالی و بازاری، ثبات مال و حمایت از مصرف‌کننده به همراه دارد.
قانون بیت کوین چیست؟
Bitcoin Law یا قانون بیت کوین السالوادور که در ژوئن ۲۰۲۱ تصویب و از تاریخ ۷ سپتامبر ۲۰۲۱ اجرایی شد، بیت کوین را در کنار دلار آمریکا به عنوان پول قانونی معرفی کرد و السالوادور را به اولین کشوری تبدیل کرد که یک ارز رمزنگاری‌شده را به عنوان واحد پول رسمی پذیرفت.
اهداف اصلی این قانون شامل افزایش شمول مالی برای حدود ۷۰٪ از مردم السالوادور که به خدمات بانکی سنتی دسترسی ندارند، کاهش هزینه‌های حواله‌ها و جذب سرمایه‌گذاری خارجی از طریق تبدیل کشور به یک مرکز نوآوری در حوزه ارزهای رمزنگاری‌شده است.
این قانون تمام عوامل اقتصادی را ملزم می‌کند که بیتکوین را به عنوان نوعی روش پرداخت بپذیرند و هدف آن، ادغام ارز دیجیتال در اقتصاد ملی و افزایش دسترسی مالی برای شهروندان است.
علاقه‌مندی رئیس‌جمهور السالوادور به بیت کوین
نایب بوکله، رئیس‌جمهور السالوادور در تاریخ ۶ ژوئن ۲۰۲۱، با انتشار یک رشته توییت در پلتفرم X (توییتر سابق) علاقه‌مندی خود به بیتکوین را به‌صورت عمومی فاش کرد:
بیت کوین دارای ارزش بازاری معادل ۶۸۰ میلیارد دلار است. اگر ۱٪ از این سرمایه در السالوادور سرمایه‌گذاری شود، تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور ما می‌تواند تا ۲۵٪ افزایش یابد. از سوی دیگر، بیت کوین ۱۰ میلیون کاربر بالقوه جدید به دست خواهد آورد و به سریع‌ترین روش برای انتقال ۶ میلیارد دلار حواله در سال تبدیل خواهد شد.
پیام نایب بوکله در X
علاوه بر این، بخش بزرگی از آن ۶ میلیارد دلار در مسیر انتقال به واسطه‌ها از دست می‌رود. با استفاده از بیت کوین، مبلغی که به دست بیش از یک میلیون خانواده کم‌درآمد می‌رسد، معادل میلیاردها دلار در هر سال افزایش خواهد یافت. این اقدام زندگی و آینده میلیون‌ها نفر را بهبود خواهد بخشید.
علاوه بر این، ۷۰٪ از جمعیت السالوادور حساب بانکی ندارند و در اقتصاد غیررسمی فعالیت می‌کنند. شمول مالی نه تنها یک ضرورت اخلاقی است، بلکه راهی برای رشد اقتصاد کشور است که دسترسی به اعتبارات، پس‌انداز، سرمایه‌گذاری و معاملات امن را فراهم می‌کند. امیدواریم که این تصمیم تنها آغازی باشد برای ایجاد فضایی که در آن برخی از پیشروترین نوآوران بتوانند آینده مالی را بازآفرینی کنند و به طور بالقوه به میلیاردها نفر در سراسر جهان کمک کنند.
پیام نایب بوکله در X
البته این اولین باری نبود که بوکله درباره شیفتگی خود نسبت به بیتکوین صحبت کرد؛ وی از سال ۲۰۱۷ علاقه خود را به بیتکوین نشان داده و در دوران شهرداری سان سالوادور به پتانسیل آن اشاره کرده است. در سال ۲۰۱۹، پروژه ساحل بیتکوین در روستای ال زونته السالوادور راه‌اندازی شد تا کاربرد بیتکوین در اقتصاد محلی را آزمایش کند. پس از این بود که در ژوئن ۲۰۲۱، بوکله برنامه پذیرش بیتکوین به عنوان پول رسمی را اعلام کرد.
رئیس‌جمهور السالوادور؛ نایب بوکله – منبع: رمزآگاه
پذیرش بیت کوین چه تأثیری بر کشور داشت؟
تصمیم السالوادور برای پذیرش بیت کوین به عنوان پول رسمی در سپتامبر ۲۰۲۱ تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد، جامعه و روابط بین‌المللی این کشور داشته است که جداگانه هر مورد را بررسی خواهیم کرد.
تأثیرات اقتصادی
سرمایه‌گذاری و شمول مالی: هدف دولت، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش شمول مالی بود. ابزارهایی مانند کیف پول دیجیتال Chivo Wallet برای تسهیل معاملات دیجیتال معرفی شدند که به خصوص برای جمعیت بدون حساب بانکی مفید است. اما، تنها ۷/۵٪ از مردم از بیتکوین برای معاملات استفاده می‌کنند.
کیف پول Chivo یک برنامه دیجیتال است که در سپتامبر ۲۰۲۱ توسط دولت السالوادور راه‌اندازی شد تا معاملات بیتکوین و دلار آمریکا را تسهیل کند. این کیف پول از پذیرش بیتکوین به عنوان پول رسمی حمایت می‌کند و هدف آن افزایش شمول مالی و بهبود فرآیند حواله‌ها است.
ویژگی‌ها:
انجام معاملات بدون کارمزد
قابلیت سازگاری با سایر کیف‌پول‌های بیت کوین
ادغام با سیستم بانکی ملی
علیرغم چالش‌های اولیه از جمله مشکلات فنی و استقبال متفاوت عمومی، کیف پول Chivo همچنان بخش محوری استراتژی ارزهای دیجیتال السالوادور باقی مانده است.
گردشگری و رشد اقتصادی: پروژه بیت کوین موجب افزایش گردشگری شده و در سال ۲۰۲۳ تعداد ۲/۵ میلیون گردشگر به السالوادور سفر کردند که ۳۵٪ بیشتر از سال ۲۰۱۹ بود. همچنین، ارزش دارایی‌های بیت کوین دولت افزایش یافته و سودی معادل ۹۳ میلیون دلار به همراه داشته است.
پیش‌بینی‌های اقتصادی: برخی تحلیلگران مانند کتی وود پیش‌بینی رشد اقتصادی ده برابری را در پنج سال دارند، در حالی که صندوق بین‌المللی پول (IMF) رشد سالانه ۳٪ را پیش‌بینی کرده است.
تأثیرات اجتماعی و فرهنگی
واکنش عمومی: استقبال از بیت کوین در داخل کشور متفاوت بوده و نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که بسیاری از مردم نسبت به استفاده از بیت کوین برای معاملات روزمره بی‌تفاوت یا مردد هستند.
آموزش و آگاهی: دولت تلاش‌هایی برای آموزش شهروندان در مورد ارزهای دیجیتال انجام داده است، اما چالش‌هایی مانند عدم دسترسی به فناوری دیجیتال و مقاومت نسل‌های قدیمی در خصوص عدم پذیرش همچنان وجود دارد.
تأثیرات سیاسی و روابط بین‌المللی
ابتکارات دولتی: رئیس‌جمهور، نایب بوکله، بیتکوین را محور استراتژی اقتصادی دولت خود قرار داده و توجه جهانی را جلب کرده است. برخی این اقدام را نوآورانه می‌دانند و برخی دیگر با احتیاط به آن نگاه می‌کنند.
انتقادهای بین‌المللی: نهادهایی مانند IMF نگرانی‌هایی درباره تأثیرات بیتکوین بر ثبات مالی و حمایت از مصرف‌کننده مطرح کرده و از السالوادور خواسته‌اند تا تصمیم خود را مورد بازنگری قرار دهد.
تحولات فناوری و زیرساخت
زیرساخت دیجیتال: راه‌اندازی Chivo Wallet و نصب دستگاه‌های خودپرداز بیتکوین در سراسر کشور، گام‌های مهمی در ایجاد زیرساخت دیجیتال بود. با این حال، مشکلات فنی و چالش‌های پذیرش کاربران نشان‌دهنده نیاز به بهبود است.
دستگاه خودپرداز (ATM) بیت کوین – منبع: رمزآگاه
کنفرانس پذیرش بیت کوین
کنفرانس Adopting Bitcoin یک رویداد سالانه است که در السالوادور برگزار می‌شود و بر پیشرفت و پذیرش بیتکوین با تمرکز ویژه بر شبکه لایتنینگ (Lightning Network) تمرکز دارد. این کنفرانس توسعه‌دهندگان، کارآفرینان و علاقه‌مندان به بیتکوین از سراسر جهان را گرد هم می‌آورد تا نوآوری‌ها را بررسی کنند، تجربیات خود را به اشتراک بگذارند و به ادغام بیتکوین در معاملات روزمره کمک کنند.
مروری بر کنفرانس بیت کوین ۲۰۲۴
کنفرانس Adopting Bitcoin 2024 در تاریخ ۱۵ تا ۱۶ نوامبر ۲۰۲۴ در مرکز کنفرانس Crowne Plaza San Salvador برگزار شد و علاقه‌مندان، توسعه‌دهندگان و رهبران صنعت بیتکوین از سراسر جهان را گرد هم آورد تا پیشرفت‌ها و استراتژی‌های پذیرش بیتکوین را بررسی کنند.
نکات برجسته کنفرانس
افزایش ارزش بیت کوین: این کنفرانس همزمان با افزایش چشمگیر ارزش بیتکوین که از مرز ۹۰,۰۰۰ دلار گذشت، برگزار شد. این افزایش قیمت تا حدی به نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده -۲۰۲۴- نسبت داده شد که شرکت‌کنندگان آن را به‌عنوان عاملی برای پذیرش گسترده‌تر بیتکوین در جهان تلقی کردند.
نقش السالوادور به‌عنوان قطب ارز دیجیتال: در این رویداد، بر موقعیت پیشرو السالوادور در فضای ارزهای دیجیتال تأکید شد. این کنفرانس تعهد مداوم کشور به ادغام بیتکوین در اقتصاد خود را، علیرغم چالش‌های اولیه و انتقادات بین‌المللی، برجسته کرد.
پیشرفت‌های تکنولوژیکی: جلسات بر روی پیشرفت‌های شبکه لایتنینگ (Lightning Network) متمرکز بود تا کارایی و مقیاس‌پذیری تراکنش‌ها را افزایش دهد. توسعه‌دهندگان ابزارها و برنامه‌های جدیدی را معرفی کردند که برای تسهیل تراکنش‌های بیتکوین برای کسب‌وکارها و مصرف‌کنندگان طراحی شده بودند.
ابتکارات آموزشی: این رویداد شامل کارگاه‌ها و پنل‌هایی برای آموزش شرکت‌کنندگان درباره مزایا و کاربردهای عملی بیتکوین بود. برنامه‌های ویژه‌ای برای جوامع محلی طراحی شده بود تا درک و پذیرش بیتکوین در سطح پایه افزایش یابد.
بحث‌های نظارتی: سخنرانان بر اهمیت ایجاد چارچوب‌های قانونی شفاف برای حمایت از ادغام بیتکوین در سیستم مالی جهانی تأکید کردند. همچنین نیاز به همکاری بین دولت‌ها و جامعه ارزهای دیجیتال برای اطمینان از پذیرش ایمن و مطابق با قوانین مورد بحث قرار گرفت.
در این مقاله از رمزآگاه، به بررسی تجربه السالوادور در پذیرش بیتکوین به‌عنوان ارز رسمی پرداختیم. این کشور در سال ۲۰۲۱ با هدف افزایش شمول مالی، کاهش هزینه حواله‌ها و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، بیتکوین را در کنار دلار آمریکا قانونی کرد. با وجود موفقیت‌هایی مانند افزایش گردشگری و توسعه زیرساخت‌های دیجیتال، استقبال عمومی محدود و چالش‌های فنی همچنان مطرح هستند.
در سطح بین‌المللی، این اقدام واکنش‌های متفاوتی را برانگیخت؛ برخی آن را نوآورانه دانسته و نهادهایی مانند صندوق بین‌المللی پول نگرانی‌هایی درباره ثبات مالی ابراز کرده‌اند.
همچنین، السالوادور با برگزاری کنفرانس‌های سالانه‌ای نظیر Adopting Bitcoin و تمرکز بر شبکه لایتنینگ و آموزش عمومی، جایگاه خود را به‌عنوان کشور پیشرو در پذیرش ارزهای دیجیتال تقویت کرده است. این تجربه نه‌تنها در اقتصاد السالوادور اثرگذار بوده، بلکه الگویی برای سایر کشورها در پذیرش فناوری بلاکچین ارائه می‌دهد.
این اقدام تاریخی، السالوادور را به الگویی برای بررسی فرصت‌ها و مخاطرات ارزهای دیجیتال در اقتصاد ملی تبدیل کرده و می‌تواند راهنمای سایر کشورها در پذیرش فناوری بلاکچین باشد.
چرا السالوادور بیت کوین را به‌عنوان ارز رسمی پذیرفت؟
برای افزایش شمول مالی، کاهش هزینه حواله‌ها و جذب سرمایه‌گذاری خارجی
بیت کوین در السالوادور چه زمانی قانونی شد؟
در ۷ سپتامبر ۲۰۲۱ به‌عنوان ارز رسمی معرفی شد.
کیف پول Chivo چیست؟
یک اپلیکیشن دولتی برای معاملات بیت کوین و دلار، بدون کارمزد
آیا مردم السالوادور از بیت کوین استقبال کرده‌اند؟
استقبال متفاوت بوده و درصد کمی برای معاملات روزمره استفاده می‌کنند.
پذیرش بیت کوین چه تأثیری بر اقتصاد السالوادور داشته است؟
گردشگری افزایش یافته و دولت از افزایش ارزش بیت کوین سود کرده است.
چرا صندوق بین‌المللی پول از پذیرش بیت کوین انتقاد کرد؟
به دلیل نگرانی از ثبات مالی و حمایت از مصرف‌کننده
کنفرانس Adopting Bitcoin چیست؟
رویدادی سالانه برای بررسی پیشرفت بیت کوین و فناوری‌های مرتبط
آیا پذیرش بیت کوین هزینه حواله‌ها را کاهش داده است؟
بله، هزینه‌ها کاهش یافته و انتقالات سریع‌تر شده است.
چه درصدی از مردم السالوادور از بیت کوین استفاده می‌کنند؟
تنها ۷/۵٪ از جمعیت برای معاملات روزمره از بیت کوین استفاده می‌کنند.
پذیرش بیت کوین چه اثری بر جایگاه جهانی السالوادور داشته است؟
السالوادور به یک قطب نوآوری در دنیای ارزهای دیجیتال تبدیل شده است.
