چگونه سرمایه خود را مدیریت کنیم؟ 6 روش برای مدیریت سرمایه کارآمد
بررسی روش های موثر برای حفظ ارزش پول و مدیریت سرمایه
احتمالاً در طول زندگی خود بارها با این مسئله مواجه شدید که چگونه سرمایه کنونی خود را دوبرابر کنید یا “از پول، پول درآورید”. اهمیت مدیریت سرمایه دقیقاً از همینجا نشأت می‌گیرد. گاهی شخصی پس از چندین سال کار کردن و جمع‌آوری سپرده نیاز دارد که سپرده خود را به روش‌های مختلف سرمایه گذاری کرده و از آن ثروت بیشتری کسب کند. گاهی یک شرکت یا کمپانی بزرگ نیاز دارد که درآمد خود را به نوعی سرمایه گذاری کند که در جهت منافع شرکت باشد.
امروزه ارزش بازار پول فیات یا وجه نقد نوسانات زیادی دارد و بسیاری از مردم نگران این قضیه‌اند که با نگه داشتن سرمایه خود در حساب‌های بانکی ریالی ارزش سپرده‌ای که سخت برای آن کار کرده‌اند پایین بیاید.
اگر برای شما نیز این سوال پیش آمده که چگونه ارزش سرمایه خود را حفظ کنید، در واقع سوال درستی پرسیده‌اید. اما نگران جواب نباشید، زیرا راه‌های مختلفی برای حفظ ارزش سپرده یا حتی سودآوری از آن وجود دارد که در این مقاله قصد داریم آنها را به شما معرفی کنیم.
در هر دو موقعیت، این افراد نیاز به تخصص در زمینه‌های مالی و اقتصادی دارند تا. در اینجاست که پای “مدیریت سرمایه” به میان می‌آید: دانشی که با آن اقتصاددان‌ها سعی میکنند با حداقل ریسک، بیشترین سود را به دست می‌آورند. پیش از اینکه وارد بحث مدیریت دارایی شویم، ابتدا مشخص میکنیم که دارایی چیست و چه دسته‌بندی هایی دارد.
سرمایه یا دارایی چیست؟
دارایی هر نوع اموال یا حقوقی است که ارزش پولی داشته باشد. دارایی‌ها به صورت کلی میتوانند به دو دسته مشهود و نامشهود تقسیم شوند. دارایی‌های نامشهود منابع و حقوق غیر فیزیکی هستند مانند ارزهای دیجیتال، حق سرقفلی، حق کپی رایت، نماد بازرگانی، حق ثبت اختراع و غیره. دارایی‌های مشهود شامل دو زیرشاخه بزرگ دارایی جاری و دارایی غیرجاری میشود.
دارایی جاری قابلیت این را دارد که سریع‌تر تبدیل به پول شود؛ مانند انواع وجه نقد، موجودی کالا و غیره. دارایی غیرجاری نوعی دارایی است که نمیتوانید سریعاً آنرا تبدیل به پول کنید؛ مانند ملک، زمین، ساختمان و غیره.
در قرن‌های مختلف، کالاهای متفاوتی در دسته کلی “دارایی” دسته بندی میشوند. به عنوان مثال در زمان‌های دور شاید پارچه (از هر نوعی) گونه‌ای سرمایه محسوب میشد، اما امروزه وقتی از سرمایه یا دارایی حرف میزنیم اولین مواردی که به ذهن میرسد سکه، طلا، فلزات با ارزش و ارزهای دیجیتال یا رمزارزها هستند.
رمزارزها یکی از جدیدترین نوع دارایی هستند و دیر یا زود عموم مردم می‌پذیرند که رمزارزها هر روز با ارزش‌تر میشوند. دلیل ارزشمند بودن رمزارزها این است که دنیای اقتصاد را به سمت دیجیتالی و غیرمتمرکز شدن برده‌اند و جدا از آن، قابلیت‌هایی فراتر از این را با تکنولوژی بلاک چین به مردم ارائه دادند که ارتباطات را بسیار آسان‌تر و پیشرفته‌تر میکنند.
در سال‌های اخیر یکی از مهم‌ترین نوع دارایی، رمزارزهایی مانند بیت کوین (BTC) و اتریوم (ETH) هستند. با اینکه رمزارزها یا همان کریپتوکارنسی در دسته دارایی نامشهود دسته بندی شده‌اند، اما این قابلیت را دارند که سریعاً به پول تبدیل شوند.
چرا باید یاد بگیریم چگونه سرمایه خود را مدیریت کنیم؟
در ابتدا امکان دارد تصور اینکه منابع زمانی و مالی خود را صرف مدیریت دارایی‌های خود کنید کم‌بازده به نظر برسد. اما زمانیکه کسب و کار شما رشد کند و در رتبه رقابت با دیگر کسب و کارها قرار گیرد اهمیت مدیریت سرمایه بیشتر و بیشتر میشود. در این شرایط عدم رسیدگی به مدیریت سرمایه، میتواند تبدیل به کابوسی برای بیزنس شما شود.
زمانیکه دارایی شما به شکل صحیحی مدیریت شود میتواند باعث رشد چشمگیر، موفقیت مالی و پایداری کسب و کار شما شود. در مقابل، مدیریت سرمایه ضعیف میتواند به درآمد کل شرکت ضرر زده و حتی موقعیت‌های رشد شرکت شما را تخریب کند.
مدیریت سرمایه، با استفاده درست از دارایی‌های شما، در رشد و توسعه کسب و کار شما تاثیر بسزایی میگذارد. پویایی کسب و کار و مدیریت ریسک در کسب و کار مستقیماً به نحوه مدیریت سرمایه شما بستگی دارد.
مفهوم کلی “مدیریت سرمایه” در بطن خود جدید نیست. قطعاً پدربزرگ‌ها و نیاکان ما نیز دارایی‌های خود را به گونه ای مدیریت میکردند که بتوانند با استفاده از راهکارهایی سرمایه خود را افزایش دهند. اما امروزه مدیریت دارایی تبدیل به حرفه‌ای ضروری شده است، زیرا راه‌های بسیاری برای سرمایه گذاری و توسعه دارایی وجود دارد و در عوض آسیب‌های بیشتری نیز در کمین سرمایه و کسب و کار شماست.
مدیریت سرمایه جزئی حیاتی از همه کسب و کارهای سودآور است و بر ارزش سرمایه کسب و کارها و سهامداران آنها می‌افزاید.
مدیریت سرمایه چیست؟
مدیریت سرمایه مجموعه اقداماتی سیستماتیک است که در جهت افزایش ثروت یک شخص یا شرکت در طول زمان انجام میشود. این اقدامات شامل به دست آوردن، نگهداری کردن، ترید کردن و افزایش ارزش سرمایه‌ها است.
یکی از ابتدایی‌ترین قوانین در مدیریت سرمایه این است که همه دارایی خود را در یک بخش نگه ندارید، یا اصطلاحاً “همه تخم مرغ‌های خود را در یک سبد نگذارید”.
به همین دلیل است که سرمایه‌داران موفق سپرده‌های خود را در حساب بانکی نگه نمیدارند و آنها را تبدیل به دارایی‌های با ارزش دیگری در بخش‌های دیگر کرده و به نوعی سرمایه گذاری میکنند.
اینکه دارایی خود را در چه بخش‌هایی سرمایه گذاری کنید ارتباط مستقیم با میزان دارایی دارد. مثلاً فردی که زیر 100 میلیون تومان سرمایه دارد شاید تصمیم بگیرد که بهترین راه برای او سرمایه گذاری ترکیبی در سکه طلا، بورس و ارزهای دیجیتال باشد. فردی که 500 میلیون سرمایه دارد شاید تصمیم بگیرد شاید ترکیبی از خرید ماشین، خرید دلار، ارز دیجیتال و بازار فارکس را انتخاب کند. شرکتی که 5 میلیارد سرمایه دارد شاید در شرکت‌های مدیریت سرمایه بین المللی یا بازارهای بین المللی سرمایه گذاری کند.
بنابراین میزان سرمایه شما مشخص میکند که چه نوع سرمایه گذاری برای شما بهتر است، اما هر کدام از این انتخاب‌ها ریسک‌هایی دارد که آنها نیز بسته به شرایط سرمایه گذار باید در نظر گرفته شود.
روش‌های مختلفی برای مدیریت سرمایه وجود دارد. شما میتوانید یکی از متخصصان و شرکت‌های مدیریت دارایی را استخدام کنید تا سرمایه شما را مدیریت کند، یا میتوانید با تحقیق و یادگیری مسئولیت مدیریت سرمایه خود را به عهده بگیرید. در ادامه مقاله این روش‌ها را شرح داده و در مورد مراحلی که یک دارایی در طول عمر خود میگذارند توضیح میدهیم.
چرخه زندگی دارایی چیست؟
به صورت کلی هر دارایی در طول عمر خود 5 مرحله را می‌گذراند که آشنایی با آنها میتواند نگرش بهتری در مدیریت سرمایه به شما بدهد.
- برنامه ریزی (Planning): مرحله اول چرخه زندگی یک دارایی برنامه ریزی است. در این مرحله شما متوجه میشوید که به یک دارایی نیاز دارید؛ مثلاً تصمیم می‌گیرید که بهتر است وجه نقد خود را تبدیل به سرمایه دیگری مانند طلا یا رمزارز کنید. در این مرحله شما باید تحقیق و برنامه ریزی کنید که سرمایه گذاری در چه بخشی برای شما بهتر است، مثلاً در ملک یا سهام یا طلا یا ارزهای دیجیتال. در این مرحله شما باید بودجه و میزان ریسک پذیری و عوامل تاثیرگذار بر آنها را در نظر گرفته و هوشمندانه تصمیم بگیرید.
- دستیابی (Acquisition): پس از اینکه تصمیم گرفتید چه بخشی از سرمایه خود را در چه بازارهایی سرمایه گذاری کنید، نوبت به این میرسد که این دارایی را به دست آورده و خریداری کنید. در اینجا بهترین و مقرون به صرفه‌ترین روش‌ها را برای دستیابی به این دارایی بررسی کرده و انتخاب میکنید.
- استفاده (Use): اکنون که دارایی مورد نظر خود را به دست آوردید، نوبت به استفاده از آن میرسد. این مرحله برای دارایی‌های مختلف بسیار متفاوت است. به صورت کلی باید بررسی کنید که از این دارایی چگونه میتوان به بهترین نحو استفاده کرد و بهترین بازده را از آن گرفت. مثلاً اگر در بازار ارزهای دیجیتال سرمایه گذاری کردید، بهتر است تحلیل بازار و ترید کردن را یاد بگیرید تا بتوانید سود بیشتری به دست آورید. دقت داشته باشید که این مرحله از مرحله بعدی جدا نیست.
- نگهداری (Maintenance): مرحله نگهداری از دارایی همزمان با مرحله استفاده انجام میشود. در مرحله نگهداری شما باید تحقیق کنید که نگهداری از سرمایه مورد نظر نیازمند چه ابزارهایی است و شرایطی را فراهم کنید که دارایی شما به صورت بهینه کار کند. مثلاً اگر بخشی از سرمایه شما در بازار ارز دیجیتال است، باید کیف پول مناسب و امنی برای نگهداری از آن تهیه کنید، یا اگر زمین خریدید باید دور آن دیوار بکشید و برای آن در نصب کنید.
- اسقاط (Disposal): این مرحله‌ای است که چرخه زندگی دارایی شما به اتمام میرسد. در مرحله اقساط یا دارایی بی‌ارزش شده و باید آنرا دور بیندازید، یا اینکه به این نتیجه می‌رسید که نهایت استفاده را از این دارایی کردید و اکنون باید آنرا تبدیل به دارایی بهتر و کارآمدتری کنید. مثلاً متوجه میشوید که پولی که در بورس سرمایه گذاری کردید به ضرر رسیده یا متوجه میشوید که بهتر است سرمایه خود را از بورس بیرون کشیده و آنرا در بازار رمزارزها سپرده گذاری کنید.
روش‌های مدیریت سرمایه
-
بکارگیری شرکت‌های مدیریت سرمایه:
امروزه متخصص‌هایی وجود دارند که به صورت حرفه‌ای مدیریت دارایی اشخاص یا شرکت‌ها را به عهده میگیرند. به این افراد اصطلاحاً سبدگردان یا مدیر پرتفوی (Portfolio Manager) میگویند. سبدگردان‌ها مسئول تصمیم‌گیری درباره سرمایه افراد و فعالیت‌های سرمایه گذاری آنها هستند. سبدگردان‌ها معمولاً در زمینه مدیریت مالی پیش زمینه و کارنامه‌های موفقی دارند و یا سرمایه گذاران و تریدرهای حرفه ای هستند.
سبدگردانی میتواند به دو روش انجام شود: فعال (Active) و تابع (Passive). در سبدگردانی فعال، سبدگردان به صورت مکرر خرید و فروش انجام میدهد تا از بنچ مارک یا شاخص معینی در بازار پیشی بگیرد. در سبدگردانی تابع، سبدگردان از بنچ مارک یا شاخص معینی در بازار الگوبرداری میکند تا بتواند به میزان کارایی آن برسد. سبدگردانی فعال سود بیشتری به دست میدهد اما ریسک بالاتری نیز داشته و هزینه‌های بالاتری نیز دارد.
هدف مدیران پرتفوی این است که ارزش دارایی‌ها را بالا ببرد اما در عین حال سطح ریسک قابل قبول و نسبتاً پایینی را طی فعالیت‌های خود حفظ کند.
یکی از نکات مهم در مدیریت سرمایه در نظر گرفتن ریسک پذیری شخص یا شرکت مورد نظر است. مدیران پرتفوی همیشه باید در نظر داشته باشند که موکل آنها تا چه اندازه در سرمایه‌گذاری خود جای ریسک دارد. اگر در مدیریت سرمایه ظرفیت ریسک پذیری اشخاص در نظر گرفته نشود، امکان دارد به نابودی سرمایه آنها بینجامد.
بنابراین، نقش مدیران پرتفوی این است که با در نظر داشتن هدف موکل، میزان ریسک پذیری و استراتژی مالی او بهترین تصمیم‌ها را در سرمایه گذاری‌ها یا عدم سرمایه گذاری در برخی شرایط اتخاذ کند؛ به نحوی که در جهت منافع اقتصادی شخص یا شرکت باشد.
در میان بزرگترین شرکت‌های مدیریت دارایی در جهان میتوان از BlackRock، Vanguard Group و Fidelity Investment نام برد؛ البته باید گفت که شرکت‌های ثروتمندی که سرمایه زیادی دارند این کمپانی‌ها را برای مدیریت سرمایه خود به کار میگیرند.
شرکت‌های مدیریت دارایی در ایران نیز وجود دارند، اما اگر انتخاب شما این است که خودتان مدیریت سرمایه خود را به عهده بگیرید به بخش بعد رجوع کنید.
-
چگونه بدون نیاز به شرکت‌ها و افراد متخصص سرمایه خود را مدیریت کنیم؟
برای اینکه ارزش سرمایه خود را حفظ کنید یا از سرمایه‌ای که دارید به سوددهی برسید، بهترین راه این است که آنرا در حوزه‌های مختلف سرمایه گذاری کنید. خیلی از افراد تصمیم میگیرند که بخشی از سرمایه خود را تبدیل به دلار، طلا یا ارزهای دیجیتال کنند. برخی با سرمایه خود زمین و ملک میخرند و برخی دیگر آنرا در صندوق‌های سرمایه گذاری میگذارند. میتوانید لیستی از صندوق‌های سرمایه گذاری را در این لینک ببینید.
هدف مردم از همه این خریدها و سرمایه گذاری‌ها این است که ارزش دارایی آنها با نوسانات بازار ریال پایین نیاید و ترجیحاً بتوانند بر ارزش دارایی خود بیافزایند.
مدل‌ها و استراتژی‌های مختلفی برای مدیریت سرمایه وجود دارند. در اینجا 6 تکنیک را توضیح میدهیم که با استفاده از آنها میتوانید سرمایه گذاری‌هایی با تاثیر بهتر داشته باشید.
- دارایی خود را بشناسید: اولین قدم در جهت مدیریت دارایی تهیه لیستی از مقدار سرمایه و موجودی شما است. همانطور که گفته شد، سرمایه میتواند در انوع مختلفی مانند وجه نقد، حساب سپرده، طلا و فلزات با ارزش، رمزارزها و غیره باشد. برای مدیریت سرمایه خود شما ابتدا باید موقعیت مکانی، مقدار و ارزش کنونی دارایی‌های خود را مشخص کرده و آنها را به صورت لیستی منظم درآورید. این لیست میتواند به صورت کاغذی یا دیجیتال باشد. پس از آن باید مشخص کنید که چه مقدار از این سرمایه را برای خرج و مخارج احتمالی خود نیاز دارید و چه مقدار از آن را میتوانید در بخش‌های مختلف سرمایه گذاری کنید. سپس میتوانید تصمیم بگیرید که با مقدار سرمایه و ظرفیت ریسک پذیری شما (که برای هر فرد متفاوت است) سرمایه گذاری در چه بخشی بهینه‌تر خواهد بود.
- به سبد سهام یا پرتفوی خود تنوع دهید: هیچگاه ایده خوبی نیست که همه سرمایه شما از یک نوع باشد. هر نوع سرمایه گذاری همیشه مقداری ریسک به همراه دارد. مثلاً سرمایه گذاران معمولاً بخشی از دارایی خود تبدیل به طلا و سکه و برخی دیگر را تبدیل به ارز دیجیتال میکنند، یا قسمتی از آنرا در بازار بورس یا صندوق‌های سرمایه گذاری میگذارند. تنوع دادن به پرتفوی به این دلیل انجام میشود که به عنوان مثال اگر در سرماهی گذاری خود در بورس ضرر کنید، بتوانید در سرمایه گذاری که در دلار یا ارزهای دیجیتال داشتید عملکرد بهتری داشته باشید.
- بر اساس اهداف مالی خود سرمایه گذاری کنید: بر حسب اهداف کوتاه مدت و بلند مدت خود، میتوانید بخش‌های مختلفی برای سرمایه گذاری انتخاب کنید. به عنوان مثال برای زمان بازنشستگی خود میتوانید سرمایه گذاری طولانی مدتی در اوراق قرضه یا سهام داشته باشید. اما برای اهداف کوتاه مدت خود باید در بخش‌هایی سرمایه گذاری کنید که بتوانید در صورت نیاز، پول خود را سریع‌تر از آنجا بیرون بکشید. در این شرایط بسیاری افراد با پیش بینی و تحلیل بازار، طلا، دلار یا ارز دیجیتال میخرند یا در بازار فارکس سرمایه گذاری میکنند.
- نوسانات بازاری که در آن سرمایه گذاری میکنید را در نظر بگیرید: همه بازارهای مالی با نوسانات همراه هستند. پیش از اینکه در هر نوع بازاری سرمایه گذاری کنید، ابتدا باید با ریسک‌ها و نوسانات قیمت آن بازار آشنا باشید. مثلاً اگر میخواهید در بازار سهام سرمایه گذاری کنید و در شرایطی نیستید که ظرفیت ریسک بالایی داشته باشید، میتوانید در سهام تدافعی سرمایه گذاری کنید. سهام تدافعی، سهامی است که معمولاً نرخ تقاضای ثابتی دارد و به همین دلیل میزان ارزش و سوددهی آن کم و بیش ثابت باقی میماند. همچنان در دوره‌هایی که دیگر سهام یا بازارها نزولی هستند، سهام تدافعی میتوانند منطقه امنی برای سرمایه گذاران باشد.
- صندوق سرمایه گذاری مشترک میتواند گزینه خوبی باشد: کسانیکه که در حوزه سرمایه گذاری تازه وارد هستند و هنوز دانش کافی برای تجزیه تحلیل بازار انتخابی خود را ندارند میتوانند در صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک (Mutual Funds) سرمایه گذاری کنند. این صندوق‌ها، سپرده‌هایی هستند که به صورت تخصصی مدیریت میشوند اما برای توسعه خود از سرمایه گذاری‌های خرد و کوچک افراد مختلف استفاده میکنند. البته باید پیش از سرمایه گذاری درباره نوع صندوق و بازده آن تحقیق کنید و از معتبر بودن آن مطمئن شوید. این صندوق‌ها هم در بازار سهام و هم در بازار ارزهای دیجیتال وجود دارند.
- خود را آموزش دهید: اگر میخواهید مسئولیت مدیریت دارایی‌های خود را به عهده بگیرید، باید تلاش کنید به تدریج درباره تکنیک‌های مدیریت سرمایه و اصطلاحات آن مانند تخصیص دارایی (Asset Allocation) یا تعدیل مجدد دارایی (Rebalancing) یاد بگیرید. در مبحث مدیریت سرمایه، تخصیص دارایی به معنای سرمایه گذاری هدفمند در بخش‌های مختلف است و تعدیل مجدد دارایی به معنای بازگرداندن دارایی به مسیری است که از ابتدا هدف آن بوده. شما میتوانید برای یادگیری درباره نحوه صحیح مدیریت سرمایه از افراد متخصص، وبسایت‌های آموزشی معتبر یا پلتفرم‌ها و ابزارهای آنلاین مدیریت سرمایه استفاده کرده و مشاوره بگیرید.
جمع بندی
در این مقاله با مفهوم مدیریت سرمایه، چرخه زندگی دارایی و اساسی‌ترین اقدامات لازم برای مدیریت سرمایه خود آشنا شدیم. به صورت کلی یا میتوان مدیریت دارایی خود را به شرکت‌ها یا مدیران پرتفوی سپرد و یا میتوان مسئولیت مدیریت سرمایه خود را به عهده گرفت. مدیریت دارایی نقش بسیار مهمی در روند پیشرفت اقتصادی و گسترش کسب و کار شما ایفا میکند. عدم مدیریت صحیح سرمایه میتواند منجر به ضرر مالی یا حتی نابودی سرمایه شما شود و در مقابل، مدیریت صحیح میتواند راه موفقیت اقتصادی را برای شما هموار کند.
نظر شما درباره نحوه مدیریت سرمایه چیست؟ آیا تا به حال پیش آمده که مدیریت سرمایه خوب یا بد در زندگی شما تاثیر بگذارد؟ تجربیات و ایده‌های خود را با ما به اشتراک بگذارید.
