بیت کوین چیست و چرا معروف شد؟ همه چیز درباره ارز دیجیتال BTC، ویژگی‌ها و قیمت لحظه‌ای

قیمت لحظه‌ای و نمودار تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال بیت کوین

ماشین حساب

اکنون که بیش از یک دهه از ساخت و عرضه بیت کوین می‌گذرد، کمتر کسی را می‌توان یافت که نام این رمزارز را نشنیده باشد؛ بزرگترین ارز دیجیتال جهان که شاید اولین رمزارز نباشد، اما قطعاً اولین پروژه موفق در میان کریپتوکارنسی‌ها است. بیت کوین از این جهت حائز اهمیت فراوان است که انسان‌ها را با مفهومی نو آشنا کرد؛ پولی الکترونیک در جهانی غیرمتمرکز که کنترل را از سیستم‌های دولتی و نهادی جدا می‌کند و به‌دستان خود شما می‌سپارد، انقلابی در صنعت اقتصاد که پرداخت‌های راه دور و سریع را امکان‌پذیر می‌کند.

در ادامه، با ما همراه باشید تا به تحلیلی همه‌جانبه از بیت کوین بپردازیم. در این مقاله آموزشی از رمزآگاه، بررسی خواهیم کرد که بیت کوین چیست، چگونه کار می‌کند و وجه تمایز آن با سیستم‌های مالی سنتی چیست؟

بیت کوین چیست و چگونه کار می‌کند؟

برخلاف تصور عموم، بیتکوین اولین رمزارز ساخته‌شده نیست. پیش از آن، پروژه‌هایی مانند Blinded Cash و DigiCash به‌ترتیب در سال‌های ۱۹۸۳ و ۱۹۸۹ راه‌اندازی شدند، اما چندان موفق عمل نکردند. بنابراین، بهتر است بیتکوین را اولین رمزارز موفق معرفی کرد که راه را برای ساخت دیگر ارزهای دیجیتال هموار کرد. بیتکوین با نماد اختصاری BTC در سال ۲۰۰۹، توسط فرد یا گروهی ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) معرفی شد.
وایت پیپر بیت کوین در سال ۲۰۰۸ منتشر شد؛ سندی ۹ صفحه‌ای که پایه و اساس ارز دیجیتال بیتکوین را تشریح می‌کند. در این سند، بیتکوین به‌عنوان ارزی الکترونیکی معرفی شد که از شبکه همتابه‌همتا (P2P) استفاده می‌کند و روش جدیدی برای پرداخت‌های الکترونیکی است.

نوآوری تکنولوژی بیتکوین در این است که تراکنش‌های مالی آن تحت کنترل و نظارت فرد، نهاد یا سازمان‌های متمرکز مانند بانک‌ها و مؤسسات مالی نیست. حال سؤال اینجاست که اگر بیتکوین از سیستم‌های متمرکز مانند بانک استفاده نمی‌کند، پس چگونه کار می‌کند؟

بیتکوین از یک سیستم غیرمتمرکز به نام بلاکچین استفاده می‌کند. تمام تراکنش‌های بیتکوین روی بلاکچین یا زنجیره بلوکی بیتکوین ذخیره می‌شوند. کنترل بلاکچین در دست هیچ فرد یا نهاد مرکزی -حتی سازنده آن- نیست و همه کاربران شبکه بیتکوین به اضافه کردن داده‌ها به زنجیره بلوکی کمک می‌کنند. با اینکه ایده پشت طراحی رمزارز بیتکوین این بود که روشی برای پرداخت و واریز باشد، خیلی زود تبدیل به روشی برای درآمدزایی و سرمایه‌گذاری شد. در کشورهای مختلف، مزرعه‌هایی برای استخراج بیتکوین ساخته شد و با افزایش قیمت آن، خرید بیتکوین طرفداران زیادی پیدا کرد.
حتی پس از روی کار آمدن ارزهای دیجیتال دیگر، بیتکوین همواره اولین رتبه را در کوین مارکت کپ داشته است؛ به این معنی که از آن زمان با ارزش‌ترین رمزارز بوده، جایگاه خود را از دست نداده و هنوز ارز دیجیتال دیگری نتوانسته است قیمت خود را به بالاتر از بیتکوین برساند.
به همین خاطر بود که پس از بیتکوین، هزاران رمزارز دیگر ساخته شدند، به این امید که یا تبدیل به جایگزینی برای بیتکوین شوند یا اشکالات و کاستی‌های شبکه بیتکوین را برطرف کرده و ارز دیجیتال بهتر و کارآمدتری باشند.

در اینفوگرافی زیر می‌توانید خلاصه‌ای از نکات کلیدی شبکه بیتکوین را ببینید.

بلاکچین بیت کوین چگونه کار می‌کند؟

شبکه و رمزارز BTC روی بلاکچین بیت کوین راه‌اندازی شده‌اند. بلاکچین بیت کوین یک دفتر کل توزیع‌شده است که داده‌های تراکنش‌ها در آن ذخیره می‌شوند. در واقع، داده‌های شبکه به صورت مجازی در بلاک‌ها ذخیره و زمانی که ظرفیت یک بلاک پر شد، داده‌ها وارد بلاک بعدی می‌شوند. در نهایت، این بلاک‌ها به ترتیب زمان شکل‌گیری، به یکدیگر متصل می‌شوند و تشکیل یک بلاکچین یا زنجیره بلوکی می‌دهند. اولین بلاک بیت کوین که بلاک صفر یا Genesis Block نام دارد، در ژانویه ۲۰۰۹ توسط ساتوشی ناکاموتو ناشناس استخراج شد. با کمک این بلاک، ۵۰ بیت کوین استخراج شدند که قابلیت جابه‌جایی یا استفاده ندارند. زمان استخراج بلاک جدید در شبکه، ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. به‌علاوه، پاداش استخراج در شبکه بیت کوین پس از هر ۲۱۰,۰۰۰ بلاک نصف می‌شود که این فرآیند را هاوینگ بیت کوین خطاب می‌کنند. فرآیند هاوینگ باعث می‌شود که عرضه بیت کوین به تدریج کاهش یابد و از افت قیمت آن جلوگیری می‌کند. تا زمان نوشتن این مقاله، ۴ بار رویداد هاوینگ، طی سال‌های ۲۰۱۲، ۲۰۱۶، ۲۰۲۰ و ۲۰۲۴ رخ داده است و در حال حاضر، ماینرهای بیت کوین به ازای هر بلاک استخراج‌شده، ۳/۱۲۵ BTC به‌عنوان پاداش دریافت می‌کنند.

شبکه بیت کوین از مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW) استفاده می‌کند. این مکانیزم از قدرت پردازش نودهای شبکه بهره می‌برد تا تراکنش‌ها را تأیید کرده و آنها را به بلاکچین اضافه کند. از مکانیزم PoW در بلاکچین‌هایی که رمزارز آنها قابل استخراج هستند -مانند بیت کوین- استفاده می‌شود. بر اساس این مکانیزم، نودهای شبکه به اتفاق آرا، صحت تراکنش‌ها را تأیید می‌کنند و اینگونه، امنیت شبکه تضمین می‌شود. بیت کوین اولین بلاکچینی است که از مکانیزم اثبات کار استفاده کرد. همانطور که از اسم آن پیداست، نودهای شبکه PoW باید کار کنند یا به گونه‌ای با یکدیگر بر سر استخراج بلاک بعدی رقابت کنند.
مکانیزم اثبات کار مصرف منابع انرژی بالایی دارد و نیازمند سیستم‌های پردازشی مجهز و قدرتمند است؛ هرچه تعداد استخراج‌کننده‌ها بیشتر شود، انرژی مورد نیاز برای استخراج نیز بیشتر می‌شود. به همین دلیل است که بلاکچین‌هایی مانند بیت کوین -که از مکانیزم اثبات کار استفاده می‌کنند- در دهه اخیر با انتقادات زیادی از سمت طرفداران حفاظت از محیط زیست روبه‌رو هستند.

شبکه بیت کوین از یک الگوریتم رمزنگاری یا هشینگ (Hashing Algorithm) به‌نام SHA-256 استفاده می‌کند. با استفاده از این الگوریتم، هر داده‌ ورودی تبدیل به یک هش 256 بیتی می‌شود. این الگوریتم باعث می‌شود شبکه بیت کوین تقریباً غیر قابل هک شود.
نکته قابل توجه این است که بیت کوین از الگوریتم double SHA-256 استفاده می‌کند، یعنی الگوریتم SHA-256 را دو بار اعمال می‌کند!

چگونه ارز دیجیتال بیت کوین به دست آوریم؟

به‌طور کلی بیت کوین را از دو طریق می‌توان به‌دست آورد: استخراج بیت کوین و خرید بیت کوین. در ادامه، راجع به این دو روش توضیح می‌دهیم.

استخراج ارز دیجیتال بیت کوین

استخراج بیتکوین فرآیندی است که در آن، استخراج‌کنندگان یا ماینرها تراکنش‌ها را تأیید کرده و بیتکوین جدید تولید می‌کنند. استخراج بیتکوین شامل حل معادلات و معماهای ریاضی است و ماینرها برای حل این معادلات و دستیابی به جواب آنها با یکدیگر رقابت می‌کنند و اولین ماینری که موفق شود جواب را پیدا کند، پاداش دریافت می‌کند. همانطور که پیش‌تر گفته شد، هم‌اکنون پاداش استخراج هر بلاک ۳/۱۲۵ BTC است.
از آنجایی که بیتکوین از مکانیزم اثبات کار استفاده می‌کند، استخراج آن از طریق قدرت پردازشی سیستم‌های کامپیوتری، ریگ‌های استخراج و ماینینگ فارم یا مزرعه‌های استخراج انجام می‌شود.
در اوایل پیدایش بیتکوین، فقط تعداد محدودی BTC استخراج می‌شد؛ بنابراین، سختی شبکه بیتکوین پایین بود و استخراج آن حتی با سیستم‌های کامپیوتر خانگی امکان‌پذیر بود. به تدریج، با افزایش محبوبیت استخراج بیتکوین میان عموم مردم، سختی این شبکه بالا رفت و سیستم‌های سخت‌افزاری پیشرفته‌ای برای استخراج بیتکوین نیاز شد، مثل GPUs یا کارت‌های گرافیک و دستگاه‌های ASIC.

از آنجایی که هرچه سیستم‌های استخراج بیتکوین و قدرت پردازشی شبکه بیشتر شود، سختی شبکه نیز بالاتر می‌رود؛ امروزه کارآمدترین روش برای استخراج بیتکوین، استفاده از دستگاه‌های ASIC است. به همین خاطر افرادی که قصد دارند با CPU یا GPU رمزارز استخراج کنند، معمولاً ارزهای دیجیتال دیگری به جز بیتکوین انتخاب می‌کنند.
به صورت کلی، اگر قصد استخراج بیتکوین را دارید، ابتدا باید زمان، هش ریت، مصرف برق و منابع انرژی و مالی خود را بسنجید و مطمئن شوید که ماینینگ بیتکوین برای شما به صرفه خواهد بود.

خرید ارز دیجیتال بیت کوین

راه دوم برای کسب بیتکوین، خرید آن است؛ افرادی که نمی‌خواهند درگیر روند پرهزینه استخراج شوند، گزینه خرید می‌تواند مناسب باشد. خرید و فروش بیتکوین از طریق صرافی‌های ارز دیجیتال در سراسر دنیا انجام می‌شود. پروسه خرید بیتکوین نسبتاً آسان است؛ اولین گام در خرید بیتکوین، انتخاب یک صرافی رمزارز معتبر و ساخت اکانت در آن است. صرافی‌های ارز دیجیتال می‌توانند متمرکز یا غیرمتمرکز باشند. دقت داشته باشید که برخی صرافی‌ها از مشتریان می‌خواهند که فرآیند KYC یا احراز هویت مشتری را انجام دهند. همین مسئله باعث شده است که مشتریان ایرانی، به علت تحریم‌های اعمال‌شده جمهوری اسلامی ایران، نتوانند از خدمات این صرافی‌ها استفاده کنند. ایرانی‌هایی که دارای کارت‌های اعتباری بین‌المللی مانند ویزا کارت یا مستر کارت هستند، می‌توانند از صرافی‌های بین‌المللی، برای مثال بایننس (Binance)، استفاده کنند اما اکثر ایرانی‌ها ترجیح می‌دهند که از صرافی‌های معتبر داخلی برای خرید بیتکوین و دیگر رمزارزها کمک بگیرند. پس از اینکه صرافی معتبر مورد نظر خود را انتخاب کردید، پیش از خرید بیتکوین باید یک والت یا کیف پول ارز دیجیتال مناسب نیز پیدا کنید. به‌علاوه، باید در انتخاب کیف پول دقت زیادی داشته باشید تا مطمئن شوید که والتتان قابلیت‌هایی که شما می‌خواهید را دارد و مهم‌تر از آن، کیف پول معتبری است. دقت داشته باشید که کیف پول‌ها، کلیدهای خصوصی برای دسترسی به رمزارزهای شما را ذخیره می‌کنند؛ به همین دلیل، امنیت کیف پولی که انتخاب می‌کنید مسئله بسیار مهمی است.
پس از اینکه با موفقیت از صرافی مورد نظر خود بیتکوین خریداری کردید، معمولاً کوین‌های شما ابتدا در کیف پول حسابتان در همان صرافی ذخیره می‌شود. پس از آن، باید رمزارز خود را به کیف پول شخصی خود که از قبل خریداری یا نصب کرده‌اید، منتقل کنید.

نکته: برای خرید رمزارز بیتکوین، نیاز نیست حتماً یک BTC کامل بخرید. کم‌ترین مقدار خرید شما می‌تواند یک ساتوشی (Satoshi) باشد. یک بیتکوین معادل یک میلیون ساتوشی است. البته، بعضی صرافی‌ها اجازه خرید بیتکوین در مقادیر کوچک را نمی‌دهند.

آیا استخراج بیت کوین در سال ۲۰۲۵ همچنان سودآور است؟

ارز دیجیتال بیت کوین عرضه محدودی، معادل تنها ۲۱ میلیون واحد BTC دارد. در زمان نگارش این مقاله، تعداد ۱۹,۹۱۲,۷۹۳/۷۵ واحد بیت‌کوین استخراج شده که معادل ۹۴/۸۲۳% از عرضه کل این رمزارز است. شما می‌توانید بروزرسانی این آمار را در سایت BiTBO چک کنید.

استخراج بیت کوین در سال ۲۰۲۵ همچنان می‌تواند سودآور باشد، اما این امر بستگی به شرایط خاصی دارد:

• عملیات‌های بزرگ مقیاس و کارآمد: ماینرهایی که از سخت‌افزارهای پیشرفته، هزینه برق پایین و منابع انرژی تجدیدپذیر استفاده می‌کنند، به احتمال زیاد سودآور خواهند بود.
• دسترسی به انرژی ارزان یا تجدیدپذیر: ماینرهایی که از منابع انرژی ارزان یا تجدیدپذیر بهره‌برداری کنند، شانس بیشتری برای حفظ سودآوری خواهند داشت.
• انعطاف‌پذیری: ماینرهایی که قادر به انطباق سریع با تغییرات تکنولوژی و مقررات هستند، ممکن است سودآوری خود را حفظ کنند.
• نوسانات قیمت: نوسانات بازار ارزهای دیجیتال می‌تواند بر سودآوری تأثیر بگذارد، و در دوره‌های رکود، پاداش‌ها ممکن است کاهش یابد.

در نهایت، می‌توان نتیجه گرفت که استخراج بیت کوین برای ماینرهای بزرگ و کارآمد همچنان سودآور خواهد بود، اما ماینرهای خرد ممکن است با مشکلاتی مواجه شوند. با در نظر داشتن تمام این مسائل، هنوز بسیاری افراد هستند که وارد عرصه استخراج بیت کوین می‌شوند زیرا سود زیادی در این کار می‌بینند.

فراموش نکنید افرادی که قصد استخراج رمزارز بیت کوین را دارند، باید اطلاعات جامع و کاملی در این باره کسب کنند و تحقیقات لازم را انجام دهند. همچنین ابتدا باید حتماً میزان مصرف منابع لازم برای استخراج بیت کوین را با مقدار سود حاصل از آن مقایسه کنند. ابزارهای آنلاین زیادی برای سنجش این نسبت وجود دارند که یکی از آنها را می‌توانید اینجا پیدا کنید.

جمع‌بندی

بیت کوین، اولین رمزارز موفق تاریخ، انقلابی در اقتصاد دیجیتال ایجاد کرده است. با استفاده از تکنولوژی بلاکچین، تراکنش‌های بیت کوین به‌صورت غیرمتمرکز انجام می‌شوند. این ارز دیجیتال که از سال ۲۰۰۹ توسط ساتوشی ناکاموتو معرفی شد، همچنان بالاترین رتبه را در بازار ارزهای دیجیتال دارد و نقشی کلیدی در شکل‌گیری دیگر رمزارزها ایفا کرده است. بیت کوین از سیستم اثبات کار برای تأیید تراکنش‌ها استفاده می‌کند و استخراج آن نیازمند منابع پردازشی قدرتمند است. روش‌های کسب بیت کوین شامل استخراج و خرید از صرافی‌ها می‌شود. استخراج بیت کوین به دلیل نیاز به تجهیزات پیشرفته و هزینه‌های بالا، ممکن است برای برخی افراد سودآور نباشد. اما خرید آن از صرافی‌های معتبر به‌راحتی امکان‌پذیر است. با توجه به عرضه محدود بیت کوین، این رمزارز همواره ارزش بالایی داشته و هنوز هم یکی از محبوب‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری است. استخراج آن در سال ۲۰۲۵ می‌تواند سودآور باشد، به‌شرطی که از تکنولوژی‌های پیشرفته و انرژی ارزان استفاده شود.

در نهایت، بیت کوین نه‌تنها در دنیای اقتصاد بلکه در زندگی روزمره مردم نیز تغییرات بزرگی ایجاد کرده است و با وجود نوسانات قیمت، هنوز هم جذابیت زیادی برای سرمایه‌گذاران و ماینرها دارد.

پرسش‌های متداول