فصل ۳، درس ۵: مسائل حقوقی و قانونی رمزارز ها
در این درس، به بررسی مسائل حقوقی و قانونی مربوط به رمزارز ها می‌پردازیم.
همانطور که در درس قبل خواندیم؛ رمزارز ها با رشد سریع و گسترش جهانی خود، توجه بسیاری از نهادهای نظارتی و قانونی را به خود جلب کرده‌اند. با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد این دارایی‌های دیجیتال، قانون‌گذاری و مسائل قانونی پیرامون آنها به چالش‌های جدیدی برای دولت‌ها و نهادهای نظارتی تبدیل شده است. در این درسنامه به بررسی وضعیت قانون‌گذاری رمزارزها در سطح جهانی و همچنین در ایران می‌پردازیم. همچنین به چالش‌ها و ملاحظات قانونی مربوط به استفاده و تجارت رمزارزها اشاره خواهیم کرد.
وضعیت قانون‌گذاری رمزارزها در سطح جهانی
ایالات متحده
در ایالات متحده، قانون‌گذاری رمزارز ها توسط چندین نهاد انجام می‌شود که هرکدام نقش خاص خود را دارند. کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) مسئولیت نظارت بر توکن‌های رمزارزی که به عنوان اوراق بهادار محسوب می‌شوند را برعهده دارد. کمیسیون معاملات آتی کالاها (CFTC) نیز نظارت بر معاملات آتی رمزارزها را انجام می‌دهد. همچنین شبکه اجرای جرایم مالی (FinCEN) به مقابله با پولشویی و تأمین مالی تروریسم از طریق رمزارزها می‌پردازد. قوانین مالیاتی نیز توسط اداره درآمد داخلی (IRS) تنظیم می‌شود که بر درآمدهای حاصل از تجارت رمزارزها مالیات اعمال می‌کند.
اتحادیه اروپا
در اتحادیه اروپا، تلاش‌هایی برای ایجاد یک چارچوب قانونی هماهنگ برای رمزارز ها صورت گرفته است. طرح مقررات بازارهای دارایی‌های رمزارزی (MiCA) که توسط کمیسیون اروپا پیشنهاد شده، به دنبال ایجاد یک چارچوب جامع برای نظارت و تنظیم بازار رمزارزها در سراسر اتحادیه اروپا است. این طرح به مسائل مختلفی مانند حمایت از سرمایه‌گذاران، مقابله با پولشویی و تأمین مالی تروریسم و تضمین ثبات مالی می‌پردازد.
آسیا
کشورهای آسیایی نیز به صورت متفاوتی به قانون‌گذاری رمزارزها پرداخته‌اند. چین به شدت فعالیت‌های مرتبط با رمزارزها را محدود کرده و استخراج و تجارت آنها را ممنوع کرده است. در مقابل، ژاپن یکی از پیشروترین کشورها در پذیرش و قانون‌گذاری رمزارزهاست و یک سیستم قانونی جامع برای تجارت و استفاده از رمزارزها ایجاد کرده و کره جنوبی نیز قوانینی برای مقابله با پولشویی و حمایت از سرمایه‌گذاران در حوزه رمزارزها وضع کرده است.
وضعیت قانون‌گذاری رمزارز ها در ایران
در ایران، قانون‌گذاری رمزارزها با توجه به شرایط خاص اقتصادی و سیاسی کشور، با چالش‌های خاص خود مواجه است. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (CBI) نقش اصلی در تعیین سیاست‌های مربوط به رمزارزها را دارد.
استخراج رمزارز
استخراج رمزارزها در ایران قانونی است و دولت مجوزهایی برای فعالیت‌های استخراج صادر می‌کند. با این حال، قوانین مربوط به مصرف انرژی برای استخراج‌کنندگان بسیار سختگیرانه است و نرخ‌های برق مصرفی برای این فعالیت‌ها متفاوت از سایر صنایع است. استخراج‌کنندگان موظف به ثبت‌نام و دریافت مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت هستند.
تجارت و استفاده از رمزارزها
تجارت و استفاده از رمزارز ها در داخل کشور به‌عنوان ابزار پرداخت ممنوع است. بانک مرکزی ایران اعلام کرده که استفاده از رمزارزها به‌عنوان ابزار مبادله ممنوع است و تنها به‌عنوان یک دارایی دیجیتال می‌توان از آنها نگهداری کرد. با این حال، استفاده از رمزارزها برای واردات کالا تحت شرایط خاصی مجاز است.
چالش‌های قانونی
ایران با چالش‌های قانونی متعددی در حوزه رمزارزها مواجه است. از جمله این چالش‌ها می‌توان به مشکلات ناشی از تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های دسترسی به بازارهای جهانی رمزارز اشاره کرد. همچنین نبود چارچوب قانونی جامع و شفاف باعث ایجاد ابهاماتی برای کاربران و سرمایه‌گذاران شده است. نیاز به ایجاد قوانینی برای حمایت از سرمایه‌گذاران و مقابله با جرایم مالی مرتبط با رمزارزها از جمله دیگر چالش‌های قانونی در ایران است.
جمع‌بندی
قانون‌گذاری و مسائل قانونی پیرامون رمزارزها در سطح جهانی و در ایران همچنان در حال تکامل و تغییر است. نهادهای نظارتی در سراسر جهان در تلاش هستند تا با ایجاد چارچوب‌های قانونی مناسب، از مزایای رمزارزها بهره‌مند شوند و در عین حال، خطرات و تهدیدات مرتبط با آنها را کاهش دهند. در ایران نیز، نیاز به قوانین جامع و شفاف در این حوزه احساس می‌شود تا از یک سو، امنیت و شفافیت بازار رمزارزها تأمین شود و از سوی دیگر فرصت‌های جدید اقتصادی و مالی برای کشور فراهم گردد.
