ETF بیت کوین اسپات یا فیوچرز؟ کدام برای سرمایهگذاری بهتر است؟

در سالهای اخیر، سرمایهگذاری در بیت کوین بهعنوان بزرگترین رمزارز بازار مورد توجه بسیاری از سرمایهگذاران قرار گرفته است. با این حال، دلایلی مانند پیچیدگیهای فنی، نگرانی درباره امنیت کیف پولهای دیجیتال، چالشهای نگهداری کلید خصوصی و نبود نظارت قانونی در صرافیهای رمزارزی باعث میشوند بسیاری از سرمایهگذاران تمایلی به خرید مستقیم بیت کوین نداشته باشند و بهدنبال روشهای جایگزین برای ورود به این بازار بگردند.
در چنین شرایطی، صندوقهای قابل معامله در بورس یا همان ETFهای بیت کوین بهعنوان ابزاری مطمئن و سادهتر وارد میدان شدهاند. این صندوقها امکان سرمایهگذاری در بیت کوین را بدون نیاز به خرید و نگهداری مستقیم آن فراهم میکنند و تحت نظارت نهادهای رسمی فعالیت دارند. در این مقاله آموزشی از رمزآگاه قصد داریم دو نوع اصلی از ETFهای بیت کوین یعنی ETF اسپات و ETF فیوچرز را بهصورت دقیق معرفی کنیم، تفاوتهای آنها را توضیح دهیم و مزایا و معایب هر یک را بررسی نماییم تا بتوانید تصمیم بهتری برای سرمایهگذاری بگیرید.
بیشتر بخوانید: بیت کوین چیست و چگونه کار میکند؟
صندوق ETF بیت کوین چیست؟
صندوق قابل معامله در بورس بیت کوین (ETF) به سرمایهگذاران این امکان را میدهد که بدون نیاز به خرید مستقیم بیت کوین، در این رمزارز سرمایهگذاری کنند. بهعبارت سادهتر، با خرید این صندوقها میتوان از رشد قیمت بیت کوین سود برد، بدون اینکه نیازی به استفاده از کیف پول دیجیتال یا ثبت نام در صرافیهای ارز دیجیتال باشد.
در بازارهای مالی، ETF یا صندوق قابل معامله، نوعی ابزار سرمایهگذاری است که قیمت یک دارایی یا مجموعهای از داراییها را دنبال میکند. این صندوقها به سرمایهگذاران اجازه میدهند بهصورت غیرمستقیم روی آن داراییها سرمایهگذاری کنند، بدون اینکه آنها را واقعاً در اختیار داشته باشند. ETF بیت کوین هم دقیقاً همین نقش را ایفا میکند. این صندوقها طوری طراحی شدهاند که قیمت بیت کوین را دنبال کنند؛ بنابراین اگر قیمت بیت کوین بالا برود، ارزش ETF هم افزایش پیدا میکند و سرمایهگذار میتواند از این رشد قیمت سود ببرد، بدون اینکه بیت کوین واقعی خریده باشد یا مراحل فنی و گاهی پیچیده ورود به بازار کریپتو را طی کند.
بهطور کلی، صندوقهای قابل معامله در بورس (ETF) انواع مختلفی دارند که هرکدام روش متفاوتی برای دنبالکردن قیمت داراییها دارند. در مورد بیت کوین، دو نوع اصلی ETF وجود دارد: ETF بیت کوین اسپات و ETF فیوچرز بیت کوین. در ادامه این مقاله، میخواهیم این دو نوع ETF را دقیقتر معرفی کنیم، تفاوتهایشان را توضیح دهیم و مزایا و معایب هر یک بررسی کنیم.
ETF اسپات بیت کوین چیست؟
مثل سایر صندوقهای قابل معامله در بورس، ETF اسپات بیت کوین هم دارای یک دارایی پایه است که در اینجا همان بیت کوین واقعی است. این صندوقها بیت کوین میخرند و آن را نگهداری میکنند، بهطوری که تقریباً تمام داراییهای داخل صندوق را بیت کوین تشکیل میدهد. هر زمان که سرمایهگذاران جدیدی وارد صندوق شوند، مدیران آن بهتناسب، بیت کوین بیشتری خریداری کرده و به داراییهای صندوق اضافه میکنند. بیت کوین اسپات برای اولینبار در ژانویه ۲۰۲۴، پس از دریافت تأییدیه رسمی از کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC)، وارد بازار شد.
ساختار این صندوقها باعث میشود قیمت آنها تقریباً بهطور مستقیم و دقیق با قیمت بیت کوین همراستا باشد. یعنی اگر بیت کوین ۱۰ درصد رشد کند، ارزش ETF نیز (با در نظر گرفتن کارمزد مدیریت) حدوداً همانقدر افزایش مییابد. این هماهنگی دقیق با قیمت بازار، برای سرمایهگذارانی که بهدنبال سود از نوسانات بیت کوین هستند اما نمیخواهند مستقیماً بیت کوین بخرند، یک مزیت مهم بهشمار میرود.
اگر شما هم قصد دارید از تغییرات قیمت بیت کوین سود بگیرید، اما ترجیح میدهید با صرافیهای رمزارزی یا کیف پولهای دیجیتال کار نکنید، ETF اسپات بیت کوین گزینهای سادهتر و امنتر است. همچنین، دیگر نیازی نیست نگران نگهداری بیت کوین در کیف پول شخصی یا حفظ کلید خصوصی باشید، چون شرکت صادرکننده ETF مسئولیت نگهداری و امنیت داراییها را بر عهده میگیرد و همین موضوع بخشی از دلیل دریافت کارمزد مدیریت است. دو نمونه از ETFهای اسپات بیت کوین، صندوقهای بیتوایز و فرانکلین تمپلتون هستند.
مزایا و معایب ETF اسپات بیت کوین
در این بخش، مهمترین مزایا و معایب سرمایهگذاری در صندوقهای بیت کوین اسپات را بررسی میکنیم:

مزایای ETF اسپات بیتکوین
- دسترسی آسان از طریق بازار بورس:
نیازی به ثبت نام در صرافیهای رمزارزی یا استفاده از کیف پول دیجیتال نیست. سرمایهگذار میتواند از طریق همان کارگزاریهای سنتی که برای سهام استفاده میکند، ETF بیت کوین را خرید و فروش کند. - نقدشوندگی بالا و معاملات ساده:
این صندوقها باعث جذب نقدینگی به بازار بیت کوین میشوند. همچنین با کاهش فاصله بین قیمت خرید و فروش (spread)، معاملات سادهتر هستند. - نظارت و شفافیت قانونی:
برخلاف بسیاری از صرافیهای کریپتویی، ETFهای اسپات تحت نظارت مستقیم نهادهایی مانند کمیسیون SEC فعالیت میکنند. این نظارت باعث افزایش اعتماد سرمایهگذاران و امنیت حقوقی آنها میشود.
معایب ETF اسپات بیت کوین
- نوسانات شدید قیمت بیتکوین:
با خرید ETF اسپات باید نوسانات قیمت بیت کوین را بپذیرید؛ اخبار ناگهانی، تحولات اقتصادی یا حتی شایعات میتوانند باعث جهش یا سقوط شدید قیمت شوند. - ابهام در سیاستهای نظارتی آینده:
با اینکه ETFهای اسپات زیر نظر نهادهای قانونی فعالیت میکنند، اما هنوز چارچوب نظارتی در زمینه رمزارزها کاملاً تثبیت نشده و ممکن است در آینده قوانین سختگیرانهتری اعمال شود. - ریسک امنیتی در نگهداری داراییها:
بیت کوینهای پشت این ETFها معمولاً توسط شرکتهایی مثل Coinbase نگهداری میشوند. اگر یکی از این نهادها مورد حمله سایبری قرار گیرد، داراییهای سرمایهگذاران در معرض خطر قرار میگیرد.
ETF فیوچرز بیت کوین چیست؟
ETFهای فیوچرز بیت کوین که به آنها ETF آتی نیز میگویند، بهجای خرید مستقیم بیت کوین، روی قراردادهای آتی آن سرمایهگذاری میکنند. در واقع این صندوقها بهجای خرید بیت کوین واقعی، روی قراردادهایی سرمایهگذاری میکنند که پیشبینی میکنند قیمت بیت کوین در آینده چقدر خواهد بود. اما قرارداد آتی دقیقاً چیست؟
در قراردادهای آتی، فروشنده تعهد میدهد که مقدار مشخصی از یک دارایی (در اینجا بیت کوین) را در تاریخی مشخص و با قیمتی از پیش تعیینشده به خریدار تحویل دهد. خریدار هم برای ورود به این قرارداد، مبلغی را بهعنوان پیشپرداخت (margin) میپردازد. اگر در طول زمان قیمت دارایی کاهش یابد، ممکن است خریدار مجبور شود پول بیشتری واریز کند تا قرارداد فعال باقی بماند.
در ETFهای آتی بیت کوین، خودِ سرمایهگذاران مستقیماً وارد خرید و فروش قراردادهای آتی نمیشوند. بلکه این کار را مدیر صندوق بهنمایندگی از همه سرمایهگذاران انجام میدهد. یعنی او قراردادهای آتی را میخرد، نگهداری میکند و در زمان مناسب تمدید یا جایگزین میکند. سود یا زیانی که از این معاملات بهدست میآید، روی ارزش کل داراییهای صندوق (NAV) تأثیر میگذارد و همین مقدار در نهایت بهعنوان بازدهی سرمایهگذاران محاسبه میشود. برای آشنایی کامل با ETF فیوچرز و یادگیری نحوه سرمایهگذاری در آن، پیشنهاد میکنیم مقاله ETF فیوچرز بیت کوین چیست را مطالعه کنید. دو نمونه از ETFهای فیوچرز بیت کوین، صندوقهای 2x Bitcoin Strategy و ProShares هستند.
بررسی مزایا و معایب ETF فیوچرز بیت کوین
در این بخش، مهمترین مزایا و معایب سرمایهگذاری در صندوقهای بیت کوین فیوچرز را بررسی میکنیم:

مزایای ETF آتی بیت کوین
- عدم نیاز به نگهداری بیت کوین واقعی:
سرمایهگذار مستقیماً مالک بیت کوین نیست، بنابراین نگرانی در مورد امنیت کیف پول، گمشدن کلید خصوصی یا حملات سایبری به داراییهای شخصی وجود ندارد. - قابل معامله در بازارهای سنتی:
مانند ETF اسپات، این صندوقها نیز در بازار بورس معامله میشوند و نیازی به صرافیهای رمزارزی ندارند. خرید و فروش آنها با یک حساب کارگزاری امکانپذیر است. - مناسب برای استراتژیهای کوتاهمدت:
بهدلیل انعطاف قراردادهای آتی، معاملهگران میتوانند از این صندوقها برای پوشش ریسک یا نوسانگیری در بازههای کوتاهمدت استفاده کنند. - قانونگذاری مشخصتر نسبت به برخی رمزارزها:
قراردادهای آتی در بازارهای رسمی و تحت نظارت هستند؛ بنابراین برای برخی نهادهای مالی، استفاده از ETFهای آتی قانونیتر از خرید مستقیم بیت کوین است.
معایب ETF آتی بیتکوین
- عدم هماهنگی دقیق با قیمت بیت کوین (خطای ردیابی):
چون صندوق بیت کوین واقعی ندارد و فقط قراردادهای مرتبط را نگه میدارد، عملکرد آن ممکن است با قیمت واقعی بیت کوین اختلاف داشته باشد. - نوسانات بیشتر بهدلیل ساختار مشتقه:
علاوه بر نوسانات بیت کوین، صندوق تحتتأثیر نوسانات بازار مشتقه و گاهی استفاده از اهرم مالی قرار دارد که میتواند سود یا زیان را تشدید کند. - هزینههای بالاتر:
بهدلیل مدیریت فعال قراردادها، هزینههای عملیاتی این صندوقها بیشتر است. مثلاً ETF معروف BITO کارمزدی معادل ۰/۹۵٪ دارد که معمولاً بیشتر از ETFهای اسپات است. - پیچیدگی فنی و نیاز به دانش بیشتر:
درک عملکرد این صندوقها نیازمند آشنایی با مفاهیمی مانند سررسید قراردادها، هزینه تمدید و اختلاف بازار نقدی و آتی است. برای سرمایهگذاران تازهکار ممکن است گیجکننده باشد.
تفاوتهای کلیدی ETF بیت کوین اسپات و فیوچرز؛ کدامیک بهتر است؟
جمعبندی
اگر میخواهید در بیت کوین سرمایهگذاری کنید اما تمایلی به خرید مستقیم این رمزارز و نگهداری آن در کیف پول شخصی ندارید، صندوقهای ETF بیت کوین گزینهای جذاب و ایدهآل هستند. دو نوع اصلی این صندوقها شامل ETF اسپات و ETF آتی هستند که هرکدام مزایا، ریسکها و پیچیدگیهای خاص خود را دارند. انتخاب میان این دو، به هدف سرمایهگذاری، میزان تحمل ریسک و سطح آشنایی شما با بازارهای مالی بستگی دارد.