اتریوم چیست؟ آشنایی کامل با ارز دیجیتال ETH و نحوه عملکرد بلاکچین اتریوم
معرفی جامع و کامل ارز دیجیتال اتریوم، ویژگی‌ها، عملکرد و کاربردهای ETH در دنیای دیجیتال
اگر بیت کوین طلای دیجیتال است، اتریوم را می‌توان به نفت دیجیتال تشبیه کرد؛ دومین ارز دیجیتال بزرگ دنیا نه تنها به‌عنوان یک رمزارز بلکه به‌عنوان یک پلتفرم نوآورانه در دنیای بلاکچین شناخته می‌شود. این شبکه قدرتمند، با استفاده از قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز، انقلابی در زمینه فناوری، امور مالی و حتی بازی‌های آنلاین ایجاد کرده است. در ادامه این مقاله آموزشی از رمزآگاه، با ما همراه باشید تا به بررسی کامل بلاکچین اتریوم، از تاریخچه پیدایش شبکه توسط ویتالیک بوترین تا داستان جدایی آن از اتریوم کلاسیک بپردازیم. با شناخت روند تکاملی قیمت اتریوم، می‌توانید با درک بهتری تصمیم به سرمایه‌گذاری در رمزارز ETH بگیرید و معاملات موفق‌تری داشته باشید.
اتریوم چیست؟ بررسی تاریخچه و سیر تکامل آن
اتریوم پس از بیت کوین، دومین ارز دیجیتال بزرگ از نظر ارزش بازار است. برخلاف بیت کوین که هدف اصلی آن پول دیجیتال است، اتریوم به‌عنوان یک پلتفرم محاسباتی جهانی و غیرمتمرکز طراحی شده که قابلیت اجرای برنامه‌های متنوعی را بر بستر بلاکچین فراهم می‌کند. بلاکچین اتریوم، با استفاده از قراردادهای هوشمند، امکان ایجاد و اجرای برنامه‌هایی را فراهم می‌کند که بدون نیاز به واسطه و به‌صورت خودکار اجرا می‌شوند. این قراردادها شرایط توافق را مشخص کرده و پس از تحقق، به‌صورت خودکار اجرا می‌شوند. این ویژگی، بلاکچین اتریوم را به بستری قدرتمند برای توسعه ابزارهای مالی، بازی‌ها و پایگاه داده‌های پیچیده تبدیل کرده است.
اتریوم به‌عنوان یک پروژه متن‌باز، توسط هیچ شخص یا نهادی کنترل نمی‌شود و هر فرد با دسترسی به اینترنت می‌تواند به این شبکه متصل شود. برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps)، استیبل کوین ها و ابزارهای مالی غیرمتمرکز (DeFi) از جمله نوآوری‌های برجسته‌ای هستند که بر بستر این بلاکچین ساخته شده‌اند. اتریوم علاوه بر نقش سرمایه‌گذاری و ذخیره ارزش، به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا برنامه‌هایی بسازند که از دخالت، سانسور یا کلاهبرداری در امان باشند و پتانسیل آن تنها به خلاقیت سازندگان محدود می‌شود.
تفاوت اتریوم، اتر و ETH چیست؟
این سه نام معمولاً کاربران کریپتو را دچار گمراهی می‌کنند! در جواب باید بگوییم که اتریوم نام شبکه و اتر توکن ارز دیجیتال بومی شبکه اتریوم است. با این حال، در استفاده روزمره اکثر افراد به این توکن، ETH یا فقط اتریوم می‌گویند.
ایده اتریوم از کجا آمد؟
ایده اولیه اتریوم توسط یک نابغه کامپیوتر به نام ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) در سال ۲۰۱۳ ارائه شد. او با انتشار وایت پیپر اتریوم توضیح داد که بلاکچین می‌تواند به‌عنوان یک پلتفرم جهانی برای توسعه انواع برنامه‌ها عمل کند و کاربردهای این فناوری را نباید محدود به تراکنش‌های مالی دانست. این ایده در اوایل سال ۲۰۱۴ با پیوستن توسعه‌دهندگانی چون گاوین وود (خالق پولکادات)، چارلز هاسکینسون (خالق شبکه کاردانو) و افراد سرشناس دیگر به پروژه، وارد مرحله عملیاتی شد.
برای تأمین مالی این پروژه، در سال ۲۰۱۴ عرضه اولیه کوین (ICO) برگزار شد که بیش از ۱۸ میلیون دلار جمع‌آوری کرد. این موفقیت اتریوم را به رقیبی جدی در صنعت بلاکچین تبدیل کرد. سرانجام، در ژوئیه ۲۰۱۵ اولین نسخه عمومی بلاکچین اتریوم با نام فرانتیر (Frontier) منتشر شد.
مراحل پیشرفت اتریوم
اگرچه در ژوئیه ۲۰۱۵ بلاکچین اتریوم متولد شد، توسعه آن یک فرآیند طولانی بود که سال‌ها ادامه داشت. اولین نسخه بلاکچین اتریوم، فرانتیر، فقط شروع این زنجیره بود و میزبانی قراردادهای هوشمند و استخراج مبتنی بر اثبات کار (PoW) را فراهم کرد. این نسخه اولیه فرصتی برای راه‌اندازی تجهیزات ماینینگ و گسترش شبکه بود. از زمان راه‌اندازی اولیه، بلاکچین اتریوم تغییرات و به‌روزرسانی‌های متعددی مانند بیزانتیوم (Byzantium)، قسطنطنیه (Constantinople) و Beacon Chain را تجربه کرده است. این به‌روزرسانی‌ها جنبه‌های مختلفی از بلاکچین را تغییر داده‌اند.
هارد فورک اتریوم چیست؟ داستان تقسیم اتریوم
اتریوم و اتریوم کلاسیک دو بلاکچین مرتبط هستند که در سال ۲۰۱۶ و به دنبال رویداد هارد فورک از یکدیگر جدا شدند. این رویداد پس از هک پروژه DAO رخ داد که باعث سرقت ۵۰ میلیون دلار سرمایه شد. برای بازگرداندن سرمایه‌ها، جامعه اتریوم تصمیم گرفت بلاکچین را به دو زنجیره تقسیم کند:
- اتریوم (Ethereum): زنجیره جدید که سرمایه‌های دزدیده‌شده را بازگرداند.
- اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic): زنجیره اصلی که بدون تغییر باقی ماند و اصل تغییرناپذیری بلاکچین را حفظ کرد.
اتریوم با پیشرفت‌هایی مانند ارتقا به اثبات سهام (PoS) محبوب‌تر و پراستفاده‌تر است. در مقابل، اتریوم کلاسیک همچنان از اثبات کار (PoW) استفاده می‌کند و کاربرد محدودتری دارد. این دو بلاکچین با فلسفه‌ها و مسیرهای متفاوت، در حال حاضر اهداف و مخاطبان متفاوتی را دنبال می‌کنند.
بیشتر بخوانید: هارد فورک شانگهای اتریوم چیست؟
اتریوم چگونه کار می‌کند؟
اتریوم یک پلتفرم بلاکچین غیرمتمرکز و متن‌باز است که به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) را ایجاد و اجرا کنند. برخلاف سیستم‌های متمرکز سنتی، اتریوم بر روی یک شبکه همتابه‌همتا (P2P) عمل می‌کند و به کاربران اجازه می‌دهد بدون نیاز به واسطه، تراکنش‌ها و تعاملات خود را انجام دهند.
اجزای کلیدی اتریوم
- قراردادهای هوشمند:
قراردادهای هوشمند خوداجرا هستند و شرایط توافق‌نامه مستقیماً در کد آنها نوشته شده‌اند. آنها به‌طور خودکار در صورت تحقق شرایط مشخص‌شده، اقدامات را اجرا و اعمال می‌کنند و نیاز به واسطه‌ها را حذف می‌کنند. - ماشین مجازی اتریوم (EVM):
EVM محیط اجرایی است که قراردادهای هوشمند را در شبکه اتریوم اجرا می‌کند. این ماشین تضمین می‌کند که تمام تراکنش‌ها و اجرای قراردادهای هوشمند در شبکه به‌طور یکسان و امن انجام شوند. - اتر (ETH):
اتر ارز دیجیتال بومی اتریوم است که برای اهداف مختلفی استفاده می‌شود، از جمله پرداخت به مشارکت‌کنندگانی که تراکنش‌ها را اعتبارسنجی می‌کنند (اعتبارسنج/Validators).
مکانیزم اجماع
در حال حاضر، اتریوم از مکانیزم اجماع اثبات سهام (PoS) استفاده می‌کند. در PoS، اعتبارسنج‌ها بر اساس مقدار اتری که به‌عنوان وثیقه استیک کرده‌اند، برای پیشنهاد و اعتبارسنجی بلاک‌های جدید انتخاب می‌شوند. این روش در مقایسه با سیستم اثبات کار (PoW) قبلی، امنیت و بهره‌وری انرژی بیشتری دارد.
برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps)
توسعه‌دهندگان می‌توانند برنامه‌های غیرمتمرکز را با استفاده از قراردادهای هوشمند روی اتریوم ایجاد کنند. این برنامه‌ها بدون کنترل مرکزی عمل کرده و خدماتی مانند امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و بازی ارائه می‌دهند. به‌طور خلاصه، اتریوم یک پلتفرم منعطف و قدرتمند برای ایجاد برنامه‌های غیرمتمرکز است که از قراردادهای هوشمند و یک شبکه غیرمتمرکز برای تعاملات شفاف و بدون نیاز به اعتماد میان کاربران استفاده می‌کند.
تفاوت بیت کوین و اتریوم
بیت کوین (BTC) و اتریوم (ETH) دو ارز دیجیتال برجسته هستند که هر یک نقش منحصربه‌فردی در اکوسیستم بلاکچین دارند. بیت کوین بیشتر به‌عنوان یک ارز دیجیتال و ذخیره ارزش شناخته می‌شود. از سوی دیگر، اتریوم یک پلتفرم بلاکچینی چندمنظوره است که برای اجرای قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز طراحی شده است. در حالی که هر دو از فناوری بلاکچین استفاده می‌کنند، تفاوتشان در هدف، فناوری و عملکرد، آنها را از یکدیگر متمایز می‌کند. جدول زیر تفاوت‌های کلیدی بیت کوین و اتریوم را نشان می‌دهد.
| ویژگی | بیت کوین (BTC) | اتریوم (ETH) |
|---|---|---|
| هدف | ارز دیجیتال، ذخیره ارزش | پلتفرم غیرمتمرکز برای قراردادهای هوشمند و dAppها |
| سال راه‌اندازی | ۲۰۰۹ | ۲۰۱۵ |
| بنیان‌گذار | ساتوشی ناکاموتو | ویتالیک بوترین و تیم او |
| مکانیزم اجماع | اثبات کار (PoW) | اثبات سهام (PoS) |
| زمان ساخت بلاک | حدود ۱۰ دقیقه | حدود ۱۲ تا ۱۵ ثانیه |
| حدأکثر عرضه | ۲۱ میلیون BTC | نامحدود (با مکانیزم توکن‌سوزی) |
| کاربرد اصلی | طلای دیجیتال، تراکنش همتابه‌همتا | قراردادهای هوشمند، برنامه‌های غیرمتمرکز |
| زبان برنامه‌نویسی | Script | Solidity |
| سرعت تراکنش | حدود ۷ تراکنش در ثانیه | حدود ۳۰ تراکنش در ثانیه، با مقیاس‌پذیری لایه ۲ |
| هزینه تراکنش | براساس حجم تراکنش | گس فی یا کارمزد تراکنش، با قیمت‌گذاری پویا |
آشنایی با ارز دیجیتال اتر (ETH)
اتر (ETH) رمزارز اصلی شبکه اتریوم است که نقش کلیدی در قدرت‌بخشی به این بلاکچین غیرمتمرکز دارد. ETH برای انجام تراکنش‌ها، اجرای قراردادهای هوشمند و تعامل با برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) استفاده می‌شود. به دلیل کاربرد گسترده و نقش حیاتی آن، ETH دومین رمزارز بزرگ از نظر ارزش بازار (Market Cap) است. در زمان راه‌اندازی اولیه اتریوم، ۷۲ میلیون ETH توزیع شد؛ ۸۰٪ به عموم مردم و ۱۲ میلیون به ذخایر بنیاد اتریوم اختصاص یافت.
نکته: برخلاف بیت کوین، اتریوم محدودیت عرضه ندارد.
موارد کاربرد اتریوم (ETH)
- امور مالی غیرمتمرکز (DeFi):
اتریوم زیربنای بسیاری از اپلیکیشن‌های دیفای است که خدمات مالی را بدون واسطه‌های سنتی ارائه می‌دهند. این خدمات شامل صرافی‌های غیرمتمرکز، پلتفرم‌های وام‌دهی و استیبل‌کوین‌ها هستند. - توکن‌های غیرقابل معاوضه (NFT):
استانداردهای ERC-721 و ERC-1155 اتریوم امکان ایجاد توکن‌های غیر قابل معاوضه (NFT) را فراهم می‌کنند که مالکیت دارایی‌های دیجیتال منحصربه‌فرد مانند آثار هنری، کلکسیونی و املاک مجازی را نمایان می‌سازند. - مدیریت زنجیره تأمین:
اتریوم شفافیت زنجیره تأمین را افزایش می‌دهد و امکان ردیابی محصولات از مبدأ تا مصرف‌کننده را فراهم می‌کند که موجب جلوگیری از تقلب و اطمینان از اصالت محصولات می‌شود. - مدیریت هویت:
از طریق شناسه‌های غیرمتمرکز، اتریوم به افراد امکان می‌دهد کنترل اطلاعات شخصی خود را در دست داشته باشند. - بازی:
اتریوم در توسعه بازی‌های مبتنی بر بلاکچین استفاده می‌شود که در آن بازیکنان مالکیت واقعی دارایی‌های درون بازی را دارند و می‌توانند این دارایی‌ها را خارج از محیط بازی معامله کنند. - سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز (DAOs):
اتریوم امکان ایجاد سازمان‌هایی را فراهم می‌کند که با استفاده از قراردادهای هوشمند و رأی‌گیری جامعه، بدون نیاز به رهبری متمرکز اداره می‌شوند.
این کاربردهای متنوع نشان‌دهنده نقش اتریوم در نوآوری و پیشرفت فناوری‌های غیرمتمرکز در صنایع مختلف است.
ریسک‌ها و چالش‌های اتریوم
مانند هر فناوری دیگری، اتریوم نیز با چالش‌ها و ریسک‌هایی روبه‌رو است که بر عملکرد و پذیرش گسترده آن تأثیر می‌گذارند. در ادامه به مهم‌ترین این چالش‌ها اشاره می‌کنیم:
- مشکلات مقیاس‌پذیری:
با افزایش کاربران اتریوم، شبکه اغلب با ازدحام مواجه می‌شود که باعث کاهش سرعت تراکنش‌ها و افزایش کارمزدها می‌شود. این مسئله می‌تواند کاربران و توسعه‌دهندگان را به سمت پلتفرم‌های دیگر سوق دهد. - هزینه‌های بالای گس:
در زمان اوج استفاده از شبکه، هزینه‌های تراکنش (گس) می‌تواند بسیار زیاد شود و کاربرانی که بودجه کمی دارند را از مشارکت در پلتفرم منصرف کند. - آسیب‌پذیری‌های امنیتی:
قراردادهای هوشمند اتریوم ممکن است حاوی خطاهای کدنویسی یا مشکلات امنیتی باشند. حوادثی مانند هک DAO در سال ۲۰۱۶ نشان‌دهنده اهمیت بررسی و آزمایش دقیق کدها است. - رقابت از سوی بلاکچین‌های دیگر:
پلتفرم‌هایی مانند سولانا و بایننس اسمارت چین که سرعت تراکنش بالاتر و هزینه‌های پایین‌تری دارند، می‌توانند توسعه‌دهندگان و کاربران را از اتریوم دور کنند. - نگرانی‌های نظارتی:
فضای قوانین و مقررات مرتبط با رمزارزها همچنان در حال تغییر است. مقررات جدید ممکن است بر عملکرد اتریوم، برنامه‌های دیفای و کل اکوسیستم آن تأثیر بگذارد. - ریسک تمرکزگرایی:
با وجود فلسفه غیرمتمرکز بودن، برخی جنبه‌های زیرساخت اتریوم مانند مدیریت نودها و فرآیند استیکینگ ممکن است به سمت تمرکزگرایی گرایش داشته باشد که می‌تواند اصول غیرمتمرکزسازی را به چالش بکشد.
چگونه اتریوم بخریم؟
قیمت اتریوم امروز و در زمان نوشتن این مقاله -بهمن ماه ۱۴۰۳- حدود ۳,۳۱۲ دلار است. (مشاهده قیمت اتریوم به تومان) ارزش بالای ETH، خرید یک واحد کامل از آن را بسیار دشوار می‌سازد اما همچنان روش‌های مختلفی برای کسب اتریوم وجود دارد:
- سرمایه‌گذاری و خرید تدریجی
اگر خرید یک واحد کامل اتریوم دشوار است، می‌توانید کسری از آن را خریداری کنید. صرافی‌های معتبر امکان خرید مقادیر کوچک ETH را فراهم می‌کنند. این روش برای سرمایه‌گذاران کوچک که به تدریج قصد ورود به بازار را دارند، مناسب است. - ایردراپ‌ها و پاداش‌ها
ایردراپ‌ها کمپین‌های تبلیغاتی هستند که پروژه‌های جدید برای جذب کاربران برگزار می‌کنند. در این روش، با انجام فعالیت‌هایی مانند ثبت نام، اشتراک‌گذاری محتوا یا انجام وظایف ساده، مقادیر مشخصی اتریوم یا توکن دریافت می‌کنید.
بیشتر بخوانید: ایردراپ ارز دیجیتال چیست؟ - استیکینگ (Staking)
در مکانیزم Proof of Stake، افراد می‌توانند با قفل کردن اتریوم‌های خود در شبکه، به امنیت و عملکرد بهتر شبکه کمک کنند و در مقابل، پاداش دریافت کنند. این روش علاوه بر کسب درآمد، نیاز به مصرف انرژی کمتری نسبت به ماینینگ دارد و یکی از شیوه‌های محبوب برای دارندگان ETH است.
هر یک از این روش‌ها مزایا و چالش‌های خاص خود را دارند. انتخاب بهترین راه به میزان دانش، سرمایه و هدف شما از ورود به بازار اتریوم بستگی دارد.
جمع‌بندی
اتریوم، دومین ارز دیجیتال بزرگ دنیا، با معرفی قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps)، انقلابی در دنیای فناوری و مالی ایجاد کرده است. این شبکه غیرمتمرکز و متن‌باز، بستری برای توسعه برنامه‌های شفاف، امن و بدون واسطه فراهم کرده و در حوزه‌هایی مانند دیفای، NFTها، بازی‌های آنلاین و مدیریت زنجیره تأمین تأثیری عمیق داشته است. با وجود چالش‌هایی نظیر هزینه‌های بالای گس، مشکلات مقیاس‌پذیری و رقابت با بلاکچین‌های دیگر، اتریوم همچنان جایگاه خود را به‌عنوان پلتفرمی پیشرو حفظ کرده است. رمزارز بومی آن، اتر (ETH)، نه‌تنها ابزاری برای تراکنش‌ها و قراردادهای هوشمند است، بلکه فرصتی ارزشمند برای سرمایه‌گذاری فراهم می‌کند. آشنایی با ساختار و قابلیت‌های این شبکه، راه را برای تصمیم‌گیری‌های آگاهانه و بهره‌برداری از این فناوری نوآورانه هموار می‌سازد.
پرسش‌های متداول
اتریوم چیست و چه کاربردی دارد؟
اتریوم یک پلتفرم بلاکچین غیرمتمرکز و متن‌باز است که علاوه بر اجرای تراکنش‌ها، امکان ایجاد قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) را فراهم می‌کند. این فناوری در حوزه‌هایی مانند امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، توکن‌های غیرقابل معاوضه (NFT) و بازی‌های بلاکچینی استفاده می‌شود.
تفاوت بیت کوین و اتریوم چیست؟
بیت کوین یک رمزارز برای ذخیره ارزش و پرداخت‌های دیجیتال است، در حالی که اتریوم یک پلتفرم چندمنظوره برای اجرای قراردادهای هوشمند و توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز است. همچنین، اتریوم از مکانیزم اثبات سهام (PoS) برای تأیید تراکنش‌ها استفاده می‌کند، در حالی که بیت کوین از مکانیرم اثبات کار (PoW) بهره می‌برد.
اتر (ETH) چیست و چه تفاوتی با اتریوم دارد؟
اتر (ETH) توکن بومی شبکه اتریوم است که برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها، اجرای قراردادهای هوشمند و استیکینگ استفاده می‌شود. اتریوم نام شبکه است، در حالی که اتر، رمزارز این شبکه محسوب می‌شود.
اتریوم چگونه کار می‌کند؟
اتریوم از یک شبکه همتابه‌همتا (P2P) برای پردازش تراکنش‌ها و اجرای قراردادهای هوشمند استفاده می‌کند. توسعه‌دهندگان می‌توانند برنامه‌های غیرمتمرکز را با استفاده از ماشین مجازی اتریوم (EVM) ایجاد کنند.
چگونه می‌توان اتریوم خرید؟
شما می‌توانید اتر (ETH) را از طریق صرافی‌های معتبری مانند بایننس، کوین‌بیس یا صرافی‌های داخلی خریداری کنید. همچنین می‌توانید مقادیر کوچک ETH را به‌صورت تدریجی خریداری کنید.
