همه چیز درباره استیبل کوین‌ها و انواع و کاربرد آنها

 

استیبل کوین چیست؟

استیبل کوین (Stablecoin) نوعی رمزارز یا ارز دیجیتال است که قیمت آن وابسته به یک ارز یا دارایی مالی دیگر است. استیبل کوین‌ها به این دلیل ساخته شدند که نوسانات بازار ارزهای دیجیتال را نداشته باشند، زیرا قیمت آنها عموماً ثابت است.

ارزهای دیجیتال نوسانات زیادی در قیمت خود دارند، به همین دلیل افرادی که قصد سرمایه گذاری‌های پرریسک ندارند یا از رمزارزها برای تراکنش‌های روزانه استفاده می‌کنند ترجیح می‌دهند از استیبل کوین‌ها استفاده کنند.

اینجا این سوال پیش می‌آید که قیمت استیبل کوین‌ها چگونه ثابت می‌ماند؟ چگونه استیبل کوین‌ها نوعی ارز دیجیتال هستند، ولی از نوسانات بازار کریپتو در امان هستند؟

قیمت هر استیبل کوین‌ به ارز یا کالای باارزش دیگری وابسته یا پگ (peg) می‌شود، مثلاً به دلار، یورو، طلا، یا مواردی شبیه آنها. به عنوان مثال استیبل کوین معروف تتر (Tether) به دلار آمریکا پگ شده است، یعنی هر تتر ارزشی معادل یک دلار آمریکا دارد.

وابستگی استیبل کوین به ارزها یا کالاهای باارزش دیگر باید در عمل نیز اجرا شود؛ به این معنی که استیبل کوین‌ها باید به مقدار ارزش خود، پشتوانه مالی داشته باشند. مثلاً استیبل کوین تتر ادعا می‌کند که پشتوانه آن ذخایر طلا است. طبیعتاً استیبل کوین‌هایی که پشتوانه مالی لازم را ندارند، ثباتی نیز در ارزش خود نخواهند داشت.

 

اهمیت استیبل کوین در چیست؟

اهمیت استیبل کوین‌ها در ثبات قیمت آنهاست. برای درک بهتر این قضیه بیت کوین را در نظر بگیرید: بیت کوین از ابتدا قرار بود ارز دیجیتالی برای انجام تراکنش‌های مالی و پرداخت‌های روزمره باشد، اما در سال‎‌های اخیر ارزش آن دچار نوسانات شدید بوده است. این نوسانات برای تریدرهای بازار کریپتو موقعیت خوبی بوجود می‌آورد، اما باعث می‌شود نتوان از این رمزارزها برای خریدها و تراکنش‌های روزمره استفاده کرد.

در اینجاست که اهمیت استیبل کوین‌ها پررنگ می‌شود: به دلیل ثابت بودن قیمت استیبل کوین‌ها، می‌توان از آنها برای انجام تراکنش‌ها و مبادلات روزانه استفاده کرد. امروزه خیلی از افراد در ایران به جای خرید و ذخیره دلار نقدی، استیبل کوین‌هایی مانند تتر خریداری می‌کنند.

ارزهایی مانند ارزهای دیجیتال که “پول قانونی” یا “legal tender” محسوب نمی‌شوند، اگر قرار است در معاملات روزانه استفاده شوند باید قیمت خود را نسبتاً ثابت نگه دارند. مثلاً در مورد ارزهای فیات دولتی مانند دلار و یورو، حتی نوسانات روزانه 1% در معاملات فارکس نیز غیرمعمولی محسوب می‌شوند. به همین دلیل استیبل کوین‌هایی مانند تتر نیز اگر قصد دارند عمومیت خود را حفظ کنند، باید قیمت خود را ثابت نگه دارند.

 

انواع استیبل کوین‌ها

استیبل کوین‌ها بر اساس پشتوانه آنها دسته بندی می‌شوند. این پشتوانه‌ها به عنوان ضمانت برای حفظ ارزش استیبل کوین مورد نظر عمل می‌کنند.

توجه کنید! پشتوانه یک استیبل کوین‌ می‌تواند با آنچه که به آن پگ می‌شود متفاوت باشد. مثلا DAI به دلار آمریکا پگ شده‌ اما پشتوانه آن ارز دیجیتال است.

 

• استیبل کوین با پشتوانه ارز فیات

پشتوانه این نوع استیبل کوین‌ها ارزهای فیاتی مانند دلار آمریکا هستند. ذخایر پشت این استیبل کوین‌ها توسط نهادهای غیروابسته نگهداری شده و به طور مرتب بازرسی می‌شوند.

تتر (USDT) و TrueUSD (TUSD) دو مورد از استیبل کوین‌های معروفی هستند که به دلار آمریکا پگ شده‌اند و ذخیره آنها نیز دلار است.

نکته! از اواخر آگوست 2022، تتر (USDT) سومین رمزارز بزرگ دنیا بر اساس  ارزش بازار بوده است.

 

• استیبل کوین با پشتوانه ارز دیجیتال

این دسته از استیبل کوین‌ها توسط رمزارزها پشتیبانی می‌شوند. گفته می‌شود که این استیبل کوین‌ها معمولاً پشتوانه “بیش از اندازه” دارند یا اصطلاحاً “overcollaterized” هستند؛ یعنی ارزش ذخیره پشتوانه آن بیشتر از ارزش مقدار استیبل کوین عرضه شده است.

دلیل پشتوانه زیاد آنها این است که ارزهای دیجیتال نوسانات زیادی در ارزش خود دارند، و اگر قرار است به عنوان پشتوانه مالی استیبل کوین‌ها استفاده شوند پس باید ذخیره آنها بیشتر باشد تا ثبات قیمت آن استیبل کوین تضمین شود. مثلاً اگر استیبل کوین x مقدار 1 میلیون دلار توکن عرضه کرده است، باید 2 میلیون دلار ارز دیجیتال به عنوان پشتوانه خود داشته باشد.

یکی از معروف‌ترین استیبل کوین‌های این دسته، رمزارز دای (DAI) است که به دلار آمریکا پگ شده – یعنی یک دای معادل یک دلار آمریکا است – اما پشتوانه آن اتریوم و دیگر ارزهای دیجیتال است. استیبل کوین دای (DAI) برای مقدار کل عرضه خود، به ارزش 150% پشتوانه دارد.

 

• استیبل کوین‌ با پشتوانه کالای اقتصادی

این دسته از استیبل کوین‌ها توسط کالاهای اقتصادی مانند طلا یا نفت و گاز پشتیبانی می‌شوند. گاهی اوقات بخشی از ذخایر یک استیبل کوین، کالاهای اقتصادی مانند طلا است. مثلاً ذخیره پشتوانه تتر احتمالاً متشکل از دلار آمریکا و طلا است.

دقت کنید! ارزهای دیجیتالی که تمام پشتوانه آنها طلا است معمولاً نمی‌توانند به معنای واقعی کلمه استیبل کوین باشند – یعنی قیمت ثابت داشته باشند – چون قیمت طلا ثابت نیست.

 

• استیبل کوین‌های الگوریتمی

بعضی استیبل کوین‌های الگوریتمی ذخیره پشتوانه دارند و برخی ندارند. تفاوت اصلی این استیبل کوین‌ها با دسته‌های قبلی این است که قیمت آنها با استفاده از یک الگوریتم ثابت نگه داشته می‌شود. این الگوریتم‌ها اساساً برنامه‌های کامپیوتری هستند که یک فرمول از پیش تعیین شده را اجرا می‌کنند.

این الگوریتم‌ها مقدار عرضه استیبل کوین‌ها را کنترل کرده و از این طریق قیمت آنها را ثابت نگه می‌دارند.  می‌توانید لیستی از استیبل کوین‌های الگوریتمی را در اینجا ببینید.

رمزارزهایی مانند USDD و Fei USD مثالی از استیبل کوین‌های الگوریتمی هستند. TerraUSD نیز یکی از استیبل کوین‌های معروف بود که در سال 2022 با ورشکستگی مواجه شد.

 

آیا قیمت استیبل کوین‌ها همیشه ثابت است؟

هدف از ساخت استیبل کوین‌ها این بوده که از نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال دیگر مانند بیت کوین در امان بمانند و در نتیجه جایگزینی برای تراکنش‌های روزمره شوند. اما آیا می‌توان از ثبات قیمت استیبل کوین‌ها مطمئن بود؟

مثلاً استیبل کوین‌هایی که پشتوانه ارز فیات و طلا دارند را در نظر بگیرید. در دو صورت امکان دارد این استیبل کوین‌ها با ورشکستگی روبرو شوند و ارزش سرمایه دارندگان آنها سقوط کند:

1. اگر ارزش پشتوانه مالی استیبل کوین مورد نظر پایین بیاید، ارزش آن استیبل کوین نیز کاهش میابد. به عنوان مثال استیبل کوین تتر (USDT) سال‌ها است که ارزش یک به یک با دلار آمریکا را حفظ کرده است – البته گاهی قیمت آن در حد 0.01 افزایش یا کاهش میابد. اما اگر روزی اقتصاد آمریکا از مقام ابرقدرت جهانی سقوط کند و دلار آمریکا بی‌ارزش شود، استیبل کوین تتر نیز سقوط خواهد کرد.
2. اگر استیبل کوین در حقیقت پشتوانه‌ای که ادعا کرده را نداشته باشد دیر یا زود با ورشکستگی مواجه شده و سقوط خواهد کرد.

استیبل کوین‌هایی که پشتوانه ارز دیجیتال دارند نیز می‌توانند با نوسانات و حتی شکست مواجه شوند. زیرا اگر ارزش ارز دیجیتال پشتوانه آنها سقوط کند، ارزش این استیبل کوین نیز سقوط می‌کند.

استیبل کوین‌های الگوریتمی نیز به همین صورت می‌توانند ارزش خود را از دست بدهد. به عنوان مثال استیبل کوین الگوریتمی UST طی سلسله اتفاقاتی که برای شبکه Terra افتاد ارزش یک به یک خود با دلار آمریکا را از دست داد و با شکست مواجه شد.

با در نظر داشتن تمام این موارد، چگونه می‌توان به ثبات استیبل کوین‌ها اعتماد کرد؟

ابتدا باید گفت که ارزهای فیات دولتی مانند دلار و یورو نیز پشتوانه مالی ندارند؛ بنابراین شاید بتوان گفت که همانقدر که مردم به ثبات این ارزها اعتماد می‌کنند، به استیبل کوین‌ها نیز می‌توانند اعتماد کنند.

با اینکه برخی از استیبل کوین‌ها با شکست مواجه شدند، اما بسیاری از آنها نیز همواره در ثابت نگه داشتن قیمت خود موفق بوده‌اند.

پیش از انتخاب یک استیبل کوین برای خرید یا سرمایه گذاری، ابتدا باید تحقیقات لازم را درباره آن انجام دهید تا مطمئن شوید که سرمایه شما از نوسانات شدید در امان است. برای این کار موارد زیر را در نظر بگیرید:

1. پشتوانه استیبل کوین: مقدار و صحت پشتوانه یک استیبل کوین در حفظ ارزش آن تاثیر زیادی دارد. مثلاً استیبل کوین‌هایی که به دلار آمریکا پگ شده‌اند، باید به میزان عرضه خود، ذخیره دلار داشته باشند.
2. نقدینگی: نقدینگی یک استیبل کوین در حفظ ارزش آن اهمیت بالایی دارد. نقدینگی به معنای قابلیت یک دارایی برای تبدیل شدن به پول است. اگر نقدینگی استیبل کوین بالا باشد، یعنی در صرافی‌های زیادی لیست شده باشد و راحت تبدیل به پول نقد شود، ارزش آن نیز بهتر حفظ می‌شود.
3. تقاضا: مقدار تقاضای یک استیبل کوین بسیار مهم است. به عنوان مثال استیبل کوین‌هایی مانند USDT و USDC در حال حاضر هیچ نگرانی درباره میزان تقاضای خود ندارند، چون بسیار شناخته‌شده اند و در میان بسیاری از مردم به عنوان پول نقد استفاده می‌شوند.
4. کنترل میزان عرضه: میزان عرضه یک استیبل کوین باید کنترل شود، زیرا در صورت افزایش بیش از حد عرضه، تقاضا کاهش می‌یابد و استیبل کوین مورد نظر نسبت یک به یک خود را از دست می‌دهد.

شما می‌توانید اطلاعات مهمی درباره استیبل‌کوین‌های مختلف را در صفحه هر کدام از آنها در سایت کوین مارکت کپ پیدا کنید، از جمله قیمت استیبل کوین، نوسانات آن، ارزش بازار آن، حجم معاملات آن، میزان عرضه آن و غیره.

 

جمع بندی

در این مقاله با مفهوم استیبل کوین‌ها و اهمیت آنها آشنا شدیم. استیبل کوین‌ها بر اساس نوع پشتوانه آنها به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند که در بالا توضیح دادیم. همچنین متوجه شدیم که استیبل کوین‌ها چگونه قیمت خود را ثابت نگه می‌دارند و چگونه می‌توان به آنها اعتماد کرد.

نظر شما درباره استیبل کوین‌ها چیست؟ آیا تابحال تجربه‌ای در استفاده از استیبل کوین‌ها داشته‌اید؟ ایده‌ها و تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.