وام NFT چیست؟ معرفی بهترین پلتفرم‌های وام NFT

موضوع NFT ها همیشه در دنیای ارزهای دیجیتال بسیار محبوب بوده و ماهانه میلیاردها دلار تراکنش در این بخش انجام می‌شود. امروزه، بحث NFTها به خرید، هولد کردن یا استفاده از آنها به عنوان عکس پروفایل محدود نمی‌شود. وام NFT یک ویژگی جدید از ترکیب NFTها با فضای دیفای است. در این مقاله به توضیح مفهوم وام NFT، نحوه کارکرد آن و معرفی نمونه‌هایی از پلتفرم‌هایی می‌پردازیم که خدمات وام NFT ارائه می‌دهند.  

NFT چیست؟ 

NFT یا Non-Fungible Token یک توکن رمزنگاری است که بر بستر بلاکچین در دسترس است و برای نشان دادن یک دارایی دیجیتال استفاده می‌شود. برخلاف ارزهای دیجیتال مانند بیتکوین یا اتریوم که قابل تعویض و یکسان هستند، NFTها منحصر به فرد و «غیرقابل تعویض» هستند. هر NFT دارای کاربردها و ارزش‌های متفاوتی است.

NFTها عموماً نشان‌دهنده مالکیت اقلام منحصر به فرد مانند آثار هنری، کاراکترهای بازی‌های ویدیویی، املاک مجازی و سایر کالاهای دیجیتال هستند. این بدان معنی است که اقلام غیرقابل تعویض نمی‌توانند در مقیاس استاندارد معامله شوند چرا که ارزش آنها از منحصر به فرد بودن آنها و ارزش ذهنی که خریداران برای آنها قائل می‌شوند ناشی می‌شود.

NFTها به طور فزاینده‌ای در حال مقبولیت هستند. به این ترتیب سازندگان آنها به واسطه خلاقیت خود از آنها برای کسب درآمد از آثار هنری خلق‌شده استفاده می‌کنند و هنر خود عرضه می‌کنند. هم‌زمان مجموعه‌داران NFTها را به‌عنوان دارایی‌های دیجیتال منحصر به فرد خود انتخاب می‌کنند و برندهای تجاری از آنها برای ایجاد روابط نزدیک‌تر با مشتریان خود استفاده می‌کنند.

وام NFT چیست؟ 

وام NFT به دارندگان NFT اجازه می‌دهد تا در ازای دارایی‌های خود وام دریافت کنند. در واقع پلتفرم‌های وام‌دهی این امکان را برای کاربران فراهم می‌کنند که آیتم‌ها یا کالکشن‌های NFT خود را برای دریافت ارز دیجیتال یا فیات در رهن بگذارند. محبوبیت وام NFT به‌عنوان روشی برای نقد کردن دارایی‌های سرمایه‌گذاران و امکان قرض گرفتن افزایش یافته است. 

NFTها به‌عنوان یک دسته دارایی می‌توانند خرید و فروش، و هولد وترید شوند و در حال حاضر به عنوان بخشی از طبقه‌بندی حوزه مالی غیرمتمرکز (DeFi) که وام NFT است، دسته‌بندی شده‌اند. تقاضا برای وام NFT هنوز افزایش چندانی نداشته، چرا که ماهیت غیرقابل تعویض یا منحصر به فرد NFTها استفاده از آنها را در سایر بخش‌های دیفای دشوار می‌کند. آنچه که بسیاری از افراد تازه‌وارد در دنیای NFT نمی‌دانند این است که غیر قابل تعویض بودن NFTها خالی از اشکال نیست. در مقایسه با مارکت کریپتو، از جمله بیتکوین، نقدینگی کمتری در مارکت NFT وجود دارد. دلیل آن این است که NFT ها می‌توانند بسیار منحصر به فرد باشند و ممکن است زمان زیادی صرف شود تا مالک یک NFT خریدار علاقه‌مندی برای NFT خاص خود پیدا کند. مهم‌ترین مشکل غیرقابل‌تعویض بودن این است که سرمایه‌گذاران NFT را محدود می‌کند و باعث می‌شود NFTها نقدشوندگی پایینی داشته باشند. در حقیقت، زمانی که یک سرمایه‌گذار NFT دریافت می‌کند، راه معمول کسب سود برای او این است که پس از افزایش ارزش آیتم یا کالکشن، آن را بفروشد. اینجاست که وام‌های NFT به لطف مکانیسم دیفای وارد می‌شوند تا بتوانند مشکل نقدینگی را در بازار NFTها برطرف کنند.

شما به‌عنوان دارنده و مالک یک آیتم یا مجموعه NFT، خلاف ارزهای دیجیتال قابل تعویض، نمی‌توانید برای کسب سود NFT خود را استیک کنید یا به شکل دیگری آن را به کار بگیرید؛ با این حال وام‌هایی با پشتوانه NFT به دارندگان این امکان را می‌دهند تا از دارایی‌های دیجیتال خود به عنوان وثیقه استفاده کنند و در ازای آن دریافتی داشته باشند. از این وام‌ها می‌توان برای خرید NFT‌های بیشتر، خرید توکن‌هایی که می‌توانند به فیات تبدیل شوند یا خرید توکن‌هایی که می‌توانند در پروتکل‌های دیفای برای کسب درآمد به‌کار گرفته‌شوند، استفاده کرد.

با این حال، وام‌های NFT به دلیل نوسانات قیمت، عدم اطمینان از نظارت و عوامل تاثیرگذار دیگر، خطراتی را نیز به همراه دارند.

آشنایی با انواع وام NFT 

وام NFT همتا به همتا

در اعطای وام NFT همتا به همتا، صاحبان NFT از یک پلتفرم برای فهرست کردن آیتم NFT به‌عنوان وثیقه برای دریافت درخواست‌های وام از سایر کاربران استفاده می‌کنند.

وام NFT همتا به پروتکل

این نوع وام شامل اعطای وام NFT از یک پروتکل یا پلتفرم دیفای است. دریافت‌کنندگان NFTها را با قفل کردن آنها در قراردادهای هوشمند یک پروتکل وثیقه می‌کنند.

موقعیت بدهی غیر قابل تعویض

در این روش، یک دارایی منحصربه‌فرد روی بلاکچین توسط یک پلتفرم یا سازنده ایجاد می‌شود که موقعیت بدهی غیرقابل تعویض (NFDP) را به‌عنوان مدرک قرارداد وام نشان می‌دهد. امکان معامله NFDP وجود دارد، و مشابه موقعیت بدهی وثیقه‌ای MakerDAO به کاربران اجازه می‌دهد اتر (ETH) را برای دریافت استیبل کوین دای (DAI) وثیقه کنند.

اجاره NFT

دارایی‌های NFT از کیف پول یک کاربر به دیگری انتقال پیدا می‌کند، آن هم از طریق یک پلتفرم اجاره NFT برای دوره «مالکیت موقت» تا فرد وام‌گیرنده از این طریق به مزایای ارائه شده توسط NFT دسترسی پیدا کند. 

وام NFT چگونه کار می‌کند؟  

کارکرد وام NFT به این شکل است که پلتفرم‌های دیفای وام‌دهی NFT همتا به همتا یا وام‌دهی همتا به پروتکل را امکان‌پذیر می‌کنند. صاحبان NFT دارایی‌های خود را در قراردادهای هوشمند به عنوان وثیقه برای وام قفل می‌کنند.

برای دسترسی به وام NFT همتا به همتا، مالکان از یک بازار NFT یا پلتفرم وام‌دهی NFT استفاده می‌کنند که در آن می‌توانند NFTها را به عنوان وثیقه فهرست کنند و از وام‌دهندگان درخواست وام بگیرند. این پلتفرم ممکن است ابزارهای ارزش‌گذاری یا داده‌های بازار را برای کمک به تعیین منصفانه‌تر ارزش NFT ارائه دهد. مالک NFT حق انتخاب دارد که درخواستی را بپذیرد و وام را معمولاً در قالب یک استیبل کوین در کیف پول خود دریافت کند. 

این پلتفرم NFT را برای مدت مشخصی در یک قرارداد هوشمند ایمن قرار می‌دهد. در صورتی که فرد دریافت‌کنند، وام را به اضافه سود آن، قبل از انقضای مدت وام پرداخت کند، NFT برگردانده می‌شود. بازار نیز معمولا کارمزدی را بر اساس مبلغ اصلی وام در نظر می‌گیرد. اگر وام‌گیرنده مبلغ مورد نظر را در مدت تعیین‌شده پرداخت نکند، وام‌دهنده NFT را دریافت می‌کند که معمولاً ارزش آن بیشتر از ارزش وام است. همچنین، وام‌دهنده ممکن است NFT را برای جبران زیان خود نقد کند تا آن را حفظ کند. 

وام‌دهی همتا به پروتکل کمی متفاوت عمل می‌کند. مالک NFT مستقیماً از پروتکل وام قرض می‌گیرد و NFT را به عنوان وثیقه سپرده‌گذاری می‌کند و سپس در قراردادهای هوشمند پروتکل قفل می‌شود. پلتفرم‌های وام‌دهی NFT از تامین کنندگان نقدینگی استفاده می‌کنند تا ارزهای دیجیتال را به استخر پروتکل وام‌دهی اضافه کنند و بدین صورت وجوه رمزنگاری شده در دسترس وام‌گیرندگان باشد.

معیارهای کلیدی برای درک مفهوم وام NFT

استفاده از NFT به عنوان وثیقه برای دریافت وام، فرآیندی است که نیازمند درک عمیق معیارهای کلیدی است که دوام وام را می‌سنجد. در حالی که این عبارات مشابه مواردی است که برای وام‌های رمزارزی استفاده می‌شود، برای توضیح پیچیدگی مفاهیم مربوط به وام NFT به عنوان یک مفهوم نسبتا جدید با این معیارهای کلیدی آشنا می‌شویم.

نرخ بهره

زمانی که با استفاده از NFT به عنوان وثیقه وام دریافت می‌کنید، لازم است به نرخ بهره‌ای که پرداخت می‌کنید توجه کنید. مهم است که بدانید در طول مدت داشتن وام چه میزان سود پرداخت می‌کنید و با مفاهیمی همچون APR و APY بیشتر آشنا شوید.

نسبت وام به ارزش (LTV)

وام به ارزش (LTV) نسبت مبلغ وام به ارزش وثیقه است. به عنوان مثال، اگر ۵۰ DAI را با استفاده از یک NFT به ارزش ۱۰۰ DAI به عنوان وثیقه وام بگیرید، نسبت LTV پنجاه درصد خواهد بود. این نسبت یک معیار اساسی برای وام دهندگان است، زیرا در صورت کاهش ارزش وثیقه (یا همان NFT) به‌عنوان استانداردی برای اندازه‌گیری خطر کاهش میزان انتخاب آن آیتم برای وثیقه به کار می‌آید.

حداکثر نسبت LTV که از سوی پلتفرم تعیین می‌شود متفاوت است، اما در بسیاری از موارد معمولا بین ۵۰ تا ۷۵ درصد است. برای دارایی‌های بی‌ثبات‌تر، حداکثر نسبت LTV کمتر درنظر گرفته می شود تا نوسانات قیمت در آن لحاظ شود. نسبت LTV برای وام‌های NFT به دلیل نوسانات قیمت بالاتر و چالش‌هایی که در ارزیابی دقیق ارزش آنها وجود دارد، اغلب کمتر از وام‌های رمزارزی است.

نسبت نقدینگی

این نسبت، نسبت LTV است که در آن می‌توان وثیقه را برای بازپرداخت وام نقد کرد. اگر نسبت LTV وام گیرنده به نسبت نقدینگی برسد، وثیقه آنها می‌تواند توسط پلتفرم فروخته شود تا از بازپرداخت وام اطمینان حاصل شود. در وام‌های NFT، وام‌دهنده می‌تواند ادعای مالکیت NFT را داشته باشد.

به عنوان مثال، اگر یک پلتفرم نسبت انحلال ۷۵٪ را تعیین کند و LTV کاربر به دلیل کاهش ارزش وثیقه به این سطح برسد، وثیقه آنها ممکن است نقد شود. اغلب، در این سناریوها هزینه جریمه نیز اعمال می‌شود که انگیزه‌ای برای وام‌گیرندگان برای اجتناب از نقدینگی ایجاد می‌کند.

وام‌گیرندگان باید به این معیار توجه زیادی داشته باشند زیرا نقدینگی منجر به از دست دادن NFT آنها می‌شود.

قیمت کف NFT

قیمت کف یک NFT به پایین‌ترین آیتم فهرست شده در یک مجموعه اشاره دارد و یکی از معیارهای اصلی مورد استفاده توسط مجموعه‌داران برای اندازه‌گیری و ارزیابی مطلوبیت یک پروژه در نظر گرفته می‌شود. این معیار به خریداران دیدگاه روشنی از حداقل سرمایه‌گذاری لازم برای داشتن NFT از یک پروژه خاص را می‌دهد.

قیمت کف پروژه‌ها می‌تواند بر شرایط وام تأثیر بگذارد، حتی اگر NFT مورد استفاده به‌عنوان وثیقه دارای ویژگی‌هایی باشد که آن آیتم را به مراتب کمیاب‌تر از ارزان‌ترین آیتم NFT در کالکشن می‌کند. قیمت کف کالکشن می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر محدودیت‌های وام و نسبت LTV داشته باشد. به عنوان مثال، فردی که می‌خواهد از یک NFT با ویژگی‌های منحصر به فرد و نادر به عنوان وثیقه برای دریافت وام استفاده کند، ممکن است انتظار داشته باشد مبلغ وام بیشتری دریافت کند، در حالی که ممکن است NFTهای رایج‌تر مبلغ وام کمتری دریافت کنند.

این نسبت‌ها برای درک پویایی وام‌های دارای وثیقه در دیفای بسیار مهم هستند و بسته به بستر و نوع وثیقه می‌توانند بسیار متفاوت باشند. از آنجایی که وام‌های دارای پشتوانه NFT هنوز فضای نسبتاً جدید و در حال تحولی هستند، این نسبت‌ها می‌توانند به‌طور قابل‌توجهی با نسبت‌های تعیین‌شده متفاوت باشند. ماهیت غیرنقدی NFTها و دشواری در ارزیابی ارزش آنها نیز می‌تواند بر این نسبت‌ها تأثیر بگذارد.

نقش تقسیم NFT و وام دادن در افزایش نقدینگی

تقسیم‌بندی NFT‌ها می‌تواند NFT‌هایی با ارزش بالا را برای سرمایه‌گذاران بیشتری در دسترس قرار دهد و به مالکان این امکان را می‌دهد تا واحد توکنیزه شده NFT را برای افزایش نقدینگی استخراج کنند. 

NFTهای تقسیم‌شده (واحدبندی شده) به کاربران امکان می‌دهند یک NFT را به چند بخش تقسیم کنند و موانع سرمایه‌گذاری در دارایی‌های دنیای واقعی (RWA) را کاهش دهند.

ماهیت غیرقابل تعویض NFTها معمولاً آنها را غیرقابل تقسیم می‌کند. آنها باید به طور کلی خریداری یا فروخته شوند. این اصل برخلاف ارزهای دیجیتال قابل تعویض مانند بیت کوین است که امکان تقسیم و واحدبندی کردن آنها وجود دارد. در واقع سرمایه‌گذاران می‌توانند واحدهای کوچکی از بیتکوین را به نام «ساتوشی» در اختیار داشته باشند.

فضای وام NFT اکنون دارای بخش NFTهای تقسیم‌شده است. NFT های تقسیم‌شده با توکن‌های کوچکتر و قابل تعویض نشان داده می‌شوند و هر توکن نشان‌دهنده سهمی از مالکیت در NFT اصلی است. دارندگان توکن‌های غیرقابل تعویض، به ویژه آنهایی که دارای NFTهایی با ارزش بالا هستند، می‌توانند NFTهای توکنیزه شده را به‌عنوان روش دیگری برای افزایش نقدینگی NFTهای خود استخراج کنند. این موضوع به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا به این دارایی‌ها و ارزش آنها دسترسی داشته باشند و سرمایه‌گذاری‌های NFT با ارزش بالا را برای سرمایه‌گذارانی که توانایی پرداخت کل NFT را ندارند، قابل دسترس‌تر می‌کند.

وام‌دهی NFT و تقسیم‌بندی آن به واحدهای کوچک‌تر، هر دو هدف افزایش نقدینگی NFTها را دنبال می‌کنند. علاوه بر این، تقسیم‌بندی NFT، مجموعه سرمایه‌گذاران را برای وام‌دهی NFT گسترش می‌دهد و حتی می‌تواند به استراتژی‌هایی منجر شود که در آن مالکان دو روش «بخش‌بندی» و «وام دادن» را برای کسب سود بیشتر از NFT ترکیب کنند.

مالک NFT ممکن است بخشی از سهم خود از NFT تقسیم‌شده را برای بالا بردن سرمایه‌اش بفروشد. سپس می‌تواند با استفاده از بخش باقی‌مانده از NFT به‌عنوان وثیقه، در بازار وام NFT دریافت وام کنند. مالکان می‌توانند با این روش به مقدار بیشتری از سرمایه برسند تا اینکه از هر روش واحد (تقسیم‌بندی یا وام دادن NFT) استفاده کنند. 

مزایای وام NFT

وام NFT با افزایش نقدینگی NFT برای صاحبان و سازندگان آیتم‌ها، وام گرفتن را بدون نیاز به بررسی اعتبار تسهیل می‌کند.

NFTها می‌توانند هر چیزی را، از هنر دیجیتال و کلکسیون گرفته تا املاک و مستغلات و سایر دارایی‌های توکنیزه‌شده نشان دهند.

ارزش NFTها متفاوت است، اما برخی از مجموعه‌ها NFTهایی دارند که با قیمت‌های بسیار بالایی به فروش می‌رسند. با این حال، بسیاری از NFTهای دیگر با مقادیر بسیار کم‌تر به فروش می‌رسند.

دسترسی به نقدینگی و سرمایه

وام NFT به مالکان اجازه می‌دهد بدون نیاز به فروش NFT از مجموعه‌های خود به نقدینگی راحت‌تر دسترسی پیدا کنند. اگر سرمایه‌گذاران در هر زمان بخواهند سرمایه خود را برای خرید سایر دارایی‌ها یا استفاده از آن برای اهداف مختلف نقد کنند، می‌توانند وام NFT را درنظر بگیرند.

دیفای و هنر دیجیتال

NFTهای هنر دیجیتال در فضای کریپتو محبوبیت بالایی پیدا کرده‌اند. وام NFT بین دیفای و هنر دیجیتال ارتباط ایجاد می‌کند و فرصتی مناسبی برای کلکسیونرها و هنرمندان فراهم می‌شود.

بدون نیاز به اعتبار سنجی

وام‌های NFT، مانند سایر وام‌های دیفای، به بررسی اعتبار مورد نیاز در امور مالی معمولی نیاز ندارند. وام‌گیرندگان با امتیازات اعتباری ضعیف یا پایین می‌توانند از طریق فضای کریپتو به وام دسترسی داشته باشند.  با این حال، برخی از پلتفرم‌های وام‌دهی NFT ممکن است بررسی‌های اولیه «احراز هویت» (KYC) را برای رعایت مقررات و کاهش ریسک تقلب یا کلاهبرداری انجام دهند. 

خطرات وام NFT

در کنار مزایایی که وام NFT برای کاربران فراهم می‌کند، خطرات و ریسک‌هایی نیز دارد. برای مثال،  نوسانات NFTها ریسک فعالیت در این بازار را افزایش می‌دهد؛ قراردادهای هوشمند می‌توانند در برابر حملات آسیب‌پذیر باشند؛ و عدم اطمینان از نظارت بر روی آن‌ها روی بازار تأثیر می‌گذارد. 

نوسانات

ارزش NFTها، مانند رمزارزها متغیر است. این امر ارزیابی ارزش NFT به‌عنوان وثیقه‌ای برای گرفتن وام را پیچیده و دشوار می‌کند. اگر ارزش NFT کمتر از ارزش وام باشد، می‌تواند منجر به نابودی قرارداد شود. بدین ترتیب فرد وام‌گیرنده وام را پرداخت نمی‌کند و NFT به وام‌دهنده منتقل می‌شود.

نقدینگی

وام NFT می‌تواند جذاب باشد چرا که به دارندگان NFT اجازه می‌دهد نقدینگی را افزایش دهد، آن هم در دوره‌ای که فروش NFT ممکن است دچار رکود شود. با این حال، کمبود نقدینگی NFTها به این معنی است که اگر وام‌گیرنده وام را نپذیرد، وام‌دهنده و مالک جدید ممکن است برای بازیابی یا دسترسی به وجوه خود در فروش NFT دچار مشکل شوند.

قرارداد هوشمند

NFTهای وثیقه‌شده و شرایط وام در قراردادهای هوشمند مشخص شده‌اند، اما همیشه خطر اختلال یا حملاتی وجود دارد که منجر به از دست‌رفتن NFTها یا وجوه شود.

مقررات

درست مانند عدم قطعیت نظارتی در فضای کریپتو و فضای دیفای، مقررات در وام NFT نیز می‌تواند خطراتی برای سرمایه افراد به دنبال داشته باشد. تغییر مقررات به میزان قابل‌توجهی بر بازار و قابلیت وام‌دهی NFT تأثیرمی‌گذارد. در وام NFT یا باید کاربران به این توافق برسند که با تغییر ارزش‌های بازار ارزش وام هم بالا و پایین می‌شود، و یا به همان قرارداد و ارزش اولیه پایبند باشند.

وام‌دهی NFT می‌تواند به مسئله نقدینگی پایین بازار NFTها پاسخ دهد و به مالکان اجازه می‌دهد از دارایی‌های خود استفاده کنند نه اینکه صرفاً آنها را برای انباشت ارزش نگه دارند. با این حال مشکلاتی از جمله استخراج NFT که می‌تواند انرژی‌بر باشد و کارمزد اتریوم برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها که می‌تواند بالا باشد، سایر مواردی هستند که می‌توانند ریسک‌هایی به همراه داشته باشند.

برترین پلتفرم‌های وام NFT در سال ۲۰۲۳

NFTfi: بهترین پلتفرم برای نقدینگی

Arcade: بهترین پلتفرم برای ادغام چند NFT

Nexo: بهترین پلتفرم برای NFTهای با بازده بالا

Zharta: بهترین پلتفرم برای اتوماسیون وام

BenDAO: بهترین پلتفرم برای پروتکل همتا